رضا مهدیان فر - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
سیده آرزو بنی صدر - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن

احساسات و عواطف آدمی نقش بسزایی در شیوه رفتار و اعمال انسان ایفا میکنند. این تاثیرگذاری در حیطه عبودیت و رفتار مذهبی نیز مشاهده میشود. این مسئله که احساسات پیش برنده در مسیر عبودیت و بندگی هستند و یا بازدارنده، محل بحث است. هدف این پژوهش بررسی آسیب هایی است که احساسات میتوانند به ساحت عبودیت و رسیدن به قرب الهی وارد نمایند. مطالعات پیشین به صورت صریح به این موضوع نپرداخته اند. لذا درصدد وصال به این هدف از روش توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای استفاده شده تا به نتیجه مطلوب دست یابیم.عبودیت دارای مراتبی از خلوص است که به تبع آن آثار و نتایج عبادت آشکارشده و نماد بیرونی مییابد. هرگونه انحراف و عقب ماندگی در این مسیر و یا بروز منکرات و ناهنجاریهای دینی، برای هر عقل سلیم تحقق اختلال و آفاتی را مسجل میسازد ؛ این آسیب را در حیطه احساسات نیز میتوان بررسی نمود.یافته های پژوهش حاکی از آن است که احساسات منفی و بازدارنده مثل ترس و ناامیدی میتوانند انسان را از حرکت به سوی کمال بازدارند بدان جهت که مانع از شناخت حقیقی پروردگار وی و درنتیجه بروز اعمال عبادی میشوند. رابطه این احساسات با پس رفت در صراط مستقیم، رابطه ای هم افزاست. لذا ریشه برخی گناهان مثل حسد را میتوان در احساسات ناهنجار و متضاد با فطرت انسان مشاهده نمود.آسیب شناسی دینی به مفهوم شناخت آسیبها و اشکالاتی است که به اعتقادات و باورهای دینی وارد میشود؛ که از طریق شناخت و بالا بردن سطح آگاهی به ما مصونیت می بخشد تا از خسارات بیشتر در رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی جلوگیری شود. لذا این پژوهش صرفا0 عهدهدار شناسایی و بیان آسیبها و مبنای پژوهش های آتی در حیطه ارائه راهکار میباشد.

آسیب شناسی، عبودیت، بندگی، احساسات منفی، حسد، ترس، ناامیدی.