سیامک دوست علی مکی - کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد
فرهاد گلستانه - کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

راسل ریاضیدان و فیلسوف تحلیلی قرن بیستم، عقل را متعارض با دین معرفی میکند و نگاهی تاریخگرایانه در رابطه عقل و دین دارد اما آیت االله جوادی آملی مفسر و حکیم متاله معاصر عقل و دین را هماهنگ و در تعامل با یکدیگر میداند. لذا علیرغم تفاوت آشکاری که در دیدگاه این دو فیلسوف در نسبت سنجی عقل و دین وجود دارد شباهت هایی نیز از جمله قایل بودن به محدودیت عقل، رستگاری دانستن غایت دین و ... به چشم میخورد. در جستار حاضر تلاش شده است با شیوه توصیفی- تحلیلی، میان دیدگاه آیت االله جوادی آملی و راسل تطبیق داده شود و با تکیه بر آراء استاد جوادی آملی، دیدگاه های راسل مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. در پایان این نتیجه به دست آمده است که سرچشمه اختلافات دو اندیشمند را میتوان توجه استاد جوادیآملی به دین اسلام و توجه راسل به دین مسیحیت دانست؛ زیرا راسل با توجه به دین مسیحیت ایراداتی را بر آن وارد کرده و آن ایرادات را به دیگر ادیان نیز تعمیم داده و در نهایت عقل و دین را متعارض هم معرفی کرده است. این در حالی است که آیت االله جوادی آملی با مبنا قرار دادن آموزه های دین اسلام و برخی مبانی فلسفی نتیجه متفاوت گرفته است.

عقل، دین، رابطه عقل و دین، جوادی آملی، راسل