علی راد - دانشیار، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمد قندهاری - دانشجوی دکتری، علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

یک از فضائل امیرالمومنین(ع) که در گذشته معروف بوده اما اکنون مغفول واقع شده است، مشابهت ایشان با حضرت عیسی(ع) است. طبق حدیثی که در منابع شیعه و اهل سنت از ابوصادق ازدی نقل شده است، پیامبر اکرم(ص) از خوف آن­که مردم نسبت به امیرالمومنین(ع) مشابه رفتار غلوآمیز مسیحیان نسبت به عیسی بن مریم(ع)، برخورد کنند، از بیان فضائل ممتاز و والای ایشان خودداری کرده اند. این حدیث در سیر انتقال میان روات مختلف اهل سنت، علاوه بر آن که مانند دیگر احادیث، گاه مورد قبول و گاه مورد کتمان واقع شده، دچار تطوراتی نیز شده است که نتیجه آن، رواج نقل خاصی از حدیث، به­ عنوان یک متن ضدرافضی بوده است: یا علی، فیک مثل من عیسى، ابغضته یهود حتى بهتوا امه، و احبته النصارى حتى انزلوه المنزل الذی لیس له . در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل متن-اسناد، به بررسی قدمت، سندها و نحوه انتقال این حدیث در شیعه و اهل سنت می پردازیم و تلاش می کنیم علاوه بر شناسایی متن اصیل حدیث، طرق اصلی نقل روایت را نیز بازسازی کنیم؛ در کنار آن به دلایل رواج متن تحریف­یافته هم خواهیم پرداخت.

فضیلت مشابهت با عیسی بن مریم(ع), ابوصادق ازدی, سلیم بن قیس هلالی, تطور فضائل امام علی(ع)