بی بی زینب حسینی - استادیار، گروه الهیات، دانشگاه یاسوج، ایران.
محسن برزمند - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

سوره مائده یکی از سوره­های بلند قرآن، و آخرین سوره نازل شده بر رسول خدا(ص) است. در این سوره آیاتی ازجمله آیات ولایت، تبلیغ و اکمال وجود دارد که مفسران شیعه برای اثبات ولایت امیرالمومنین(ع)، به آنها استناد می کنند. ناسازگاری سیاق پیشین و پسین آیه سوم این سوره (آیه اکمال)- که مربوط به گوشت های حرام است- با مسئله اکمال دین، مفسران را بر آن داشته که راهکارهایی برای حل این معضل تفسیری ارائه دهند؛ راهکارهایی مانند: عدم پیوستگی در صدور، پراکندگی در نزول، و یا معترضه­ بودن عبارت الیوم اکملت لکم دینکم . در این پژوهش، با استفاده از روش تفسیر ساختاری و ابزارهای آن، راهکار علمی جدیدی در حل این معضل تفسیری ارائه می شود؛ راهکاری که نه تنها مسئله ناسازگاری ظاهری سیاق را در آیه اکمال، برای نخستین بار می­ گشاید، بلکه نمای جدیدی از سوره مائده ارائه می کند، که ارتباط بین آیات با مسئله ولایت روشن تر خواهد شد. در این سوره خداوند بر مسئله ولایت به عنوان مهم­ترین نعمت برای جامعه انسانی تاکید کرده است، که سایر نعمات مادی و معنوی در پرتو آن قابلیت بهره برداری پیدا می­ کنند. خداوند در سوره مائده، ویژگی­های حاکم شایسته و وظایف مردم در برابر او را بیان­ می­کند؛ تطبیق این ویژگی­ها با گزاره­های تاریخی به­ جا مانده از سده نخست هجری، خود مبین حقانیت ولایت امیرالمومنین(ع) است؛ هرچند نامی از آن حضرت در این سوره ذکر نشده است.

تفسیر ساختاری, تحلیل محتوا, سیاق, آیه اکمال, نعمت