امام حسن(ع) و پیش بینی صلح با معاویه: بازاندیشی سیاست راهبردی امام حسن(ع) در مواجهه با معاویه
عنوان مقاله: امام حسن(ع) و پیش بینی صلح با معاویه: بازاندیشی سیاست راهبردی امام حسن(ع) در مواجهه با معاویه
شناسه ملی مقاله: JR_EMAM-8-1_004
منتشر شده در شماره 1 دوره 8 فصل در سال 1397
شناسه ملی مقاله: JR_EMAM-8-1_004
منتشر شده در شماره 1 دوره 8 فصل در سال 1397
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمدرضا هدایت پناه - دانشیار گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.
خلاصه مقاله:
محمدرضا هدایت پناه - دانشیار گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.
صلح امام حسن(ع) نقطه عطفی در تاریخ تشیع، بلکه در تاریخ مسلمین است که از زوایای مختلف، مورد بررسی اندیشمندان قرار گرفته است. از سوالات بنیادین راجعبه این واقعه این است که، آیا امام حسن(ع)برای صلح پیشدستی کرد یا معاویه پاسخ های مختلفی برای این سوال ارائه شده است. پاسخ نخست خواهان اثبات پیشدستی امام حسن(ع)برای صلح، از روی مخالفتشان نسبت به جنگ با معاویه و به طورکلی، مخالفت با سیاست های امام علی(ع) است. پاسخ دوم بیانگر این است که جهاد با معاویه، برنامه اصلی و اساسی امام مجتبی(ع)بوده و پذیرش صلح، نه در ابتدای خلافت، بلکه موضوعی ناخواسته و تصمیمی برآمده از حوادث پیشآمده بوده است. در این تحلیل، نوعی غافلگیری و عدم تحلیل جامع و عمیق از اوضاع عراق نهفته است. به نظر می رسد هر دو پاسخ، متاثر از پیش فرض های کلامی ارائه کنندگان است و با اشکالاتی روبه رو می باشد. می توان این موضوع را به گونه سومی تحلیل کرد که مشکلات دو پاسخ پیشین را نداشته باشد و آن، براساس روش تبیین تاریخی واقعیت گرا خواهد بود. پاسخ سوم بیان می کند که روبه رو شدن با صلح، برآمده از غافگیری در برابر حوادث پیش آمده نبوده است؛ بلکه درخواست صلح، هرچند موضوعی پسینی است، اما با تحلیل عمیق و درست امام حسن(ع)از اوضاع و شرایط پیشین عراق، همراه بوده است و این تحلیل، آن حضرت را به یک راهبرد و استراتژی جامعی از ابتدای خلافت سوق داد که عبارت بود از پیشبینی عدم موفقیت جبهه نظامی عراق در برابر شام و در عین حال، ضرورت تحرک نظامی (مانور نظامی) برای جلوگیری از شکستی کامل و غیرقابل جبران و دستیابی به اهداف سیاسی بلندمدت. این پاسخ، کاملا با پاسخ نخست در تضاد است و پاسخ دوم را تکمیل و اصلاح می کند.
کلمات کلیدی: امام حسن(ع), صلح, معاویه, خلافت
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1046673/