لیدا سلطانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
فاطمه ابراهیمی - استادیار/بهنزادی گیاهی پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی/ دانشگاه باهنر کرمان
قاسم محمدی نژاد - دانشیار اصلاح نباتات، قطب علمی تنش های محیطی در غلات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

هدف: این آزمایش با هدف بررسی تنوع ژنتیکی، تعیین بهترین ساختار ژنتیکی و تجزیه ارتباطی گلرنگ با استفاده از نشانگر AFLP جهت شناسایی نشانگرهای پیوسته با صفات زراعی مختلف انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه 17 ژنوتیپ گلرنگ به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال 1395 کشت گردیدند. صفات فنوتیپی شامل عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد قوزه در بوته، تعداد دانه در قوزه، وزن هزار دانه، قطر قوزه، روز تا 50% گلدهی و روز تا رسیدگی اندازه­گیری شد. تکنیک AFLPبا استفاده از هشت ترکیب آغازگری EcoRI و MseI انجام شد. نتایج: در کل 147 باند چند شکل با میانگین 58/81 درصد چندشکلی ایجاد شد. تجزیه کلاستر بر اساس روش الگوبندی UPGMA و معیار جاکارد ژنوتیپ های گلرنگ را به دو گروه تقسیم کرد. تعداد 45 و 39 نشانگر به ترتیب بر اساس مدل GLM و MLM ارتباط معنی دار با صفات مورد مطالعه داشتند. نشانگرهای M14/E6-10، M14/E11-16، M14/E11-13، M3/E10-14 و M4/E36-12 با عملکرد دانه، M3/E10-12، M3/E36-29، M59/E36-21 و M14/E11-10 با تعداد قوزه در بوته، M4/E36-8، M59/E36-21، M3/E10-9، M14/E11-14 و M14/E11-13 با تعداد دانه در قوزه، M4/E36-19،12  M4/E36-، M14/E11-1 و M4/E10-1 با وزن هزار دانه، M4/E10-2، M59/E36-21، M3/E36-30  و M4/E36-24 با ارتفاع گیاه، M3/E36-24، M3/E36-6، M3/E10-20 و M4/E36-18  با قطر قوزه، M14/E11-10، M3/E36-30 و M59/E36-21 با روز تا 50% گلدهی و M14/E11-10 و M59/E36-21 با روز تا رسیدگی در هر دو مدل همبستگی معنی دار نشان دادند. نتیجه گیری: نشانگرهای AFLP مشخص شده با اثرات قوی در این مطالعه می تواند کاندیدهای مناسبی برای انتخاب به کمک نشانگر در برنامه های اصلاحی و تبدیل به نشانگرهای اختصاصی دیگر باشند.

تجزیه ارتباطی, ضریب تبیین نشانگر, تجزیه کلاستر, مدل خطی چندگانه