جایگاه معماری ایرانی - اسلامی در طراحی فضاهای بیمارستانی

در معماری ایرانی مبتنی بر ارزش های اسلامی، تلاش بر ایجاد بستر فیزیکی مناسب و محیطی امن، آرام، پایدار، سازگار با طبیعت و متکی بر دانش فنی و امکانات بومی برای حیات تکاملی انسان می‌باشد. پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه و فراهم آوردن بستر کالبدی مناسب برای طراحی و احداث مراکز بهداشتی و درمانی مستلزم شناخت دقیق وضعیت موجود، کمبودها، نیازهای آتی و ارائه خط مشی‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلان می‌باشد. جایگاه و رویکرد معماری ایرانی- اسلامی در طراحی بیمارستان، طراحان و برنامه‌ریزان را بر آن می‌دارد تا با توجه بیشتر بر نیازها و در راستای رشد و کمال انسان، بر ارتقای کیفیت محیط درمانی تأکید نمایند. مروری بر پیشینه پزشکی و درمان در ایران، تبیین و تشریح ویژگی‌ها و اصول معماری ایرانی- اسلامی و جایگاه آن در معماری معاصر ایران، و شناسایی عوامل مؤثر در برنامه ریزی و طراحی بیمارستان بخش‌هایی از مطالعات نظری این طرح است که از طریق جستجو در کتابخانه‌ها و شبکه جهانی اینترنت در جهت دستیابی به تحقیقات و مطالعات انجام شده در ایران و سایر کشورها صورت گرفته است. بررسی مصادیق و طرح و توسعه بیمارستان‌های اسلامی و همچنین اجرای مطالعات پیمایشی در راستای شناخت وضع موجود بیمارستان ها و چالش ها و مشکلات و همچنین دستیابی به ویژگی های مطلوب بیمارستان ها انجام شد. الزامات عمومی طراحی بیمارستان شامل مکانیابی و انتخاب سایت، طراحی محوطه و فضای باز، ورودی‌ها و عناصر ارتباطی، طراحی فضاهای داخلی، معماری بیمارستان مبتنی بر اقلیم با درنظرداشتن ضوابط و مقررات طراحی فضاهای درمانی ارائه شده و وضع موجود بیمارستانها در انطباق با فرهنگ و شرایط اجتماعی و همچنین نیازها و شیوه‌های زیست به تحلیل درآمد. در فصل نهایی ضمن مرور انتظارات و شاخص‌های برنامه‌ریزی و طراحی، راهبردها و معیارهای طراحی معماری ایرانی اسلامی بیمارستان‌ها مورد بررسی قرار گرفتند.  رهنمودهای طراحی معماری در قالب عناوینی همچون حفظ پایداری و استواری، تأمین ایمنی و امنیت، مقاومت در برابر حوادث طبیعی، حفاظت در برابر آتش سوزی، تأمین عدالت و مردم‌واری، هماهنگی با طبیعت، محیط زیست و توسعه پایدار، پرهیز از بیهودگی و ملاحظات کارکردی و اقتصادی، مولفه های بصری و نمادهای زیباشناختی ارائه شدند.