بررسی وضعیت ساختمانهای در حال طراحی و ساخت و ارائه راهکارهای بهینه‌سازی از بعد مصرف انرژی

این پروژه با هدف بررسی وضعیت ساختمان‌های انبوه‌سازی در حال طراحی و ساخت تعریف گردید، با این امید که نتایج مطالعات بتواند بهترین راه‌حل‌های ممکن برای بهبود وضعیت ساختمان‌های بررسی‌شده را مشخص سازد. در اولین بخش این گزارش (فاز صفر)، نتایج بررسی اولیه فنی-اقتصادی روش‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی (با در نظر گرفتن امکانات و توانایی‌های بالقوه داخلی) ارائه گردید. در فصل اول گزارش، که بخش مهمی از پروژه “ بررسی وضعیت ساختمان‌های در حال طراحی و ساخت و ارائه راهکارهای بهینه‌سازی مصرف انرژی” را شامل می‌شود، مطابق برنامه‌ریزی انجام شد، و در شهرهای تعیین شده در پروژه، از تعداد قابل توجهی پروژه انبوه‌سازی در حال انجام یا خاتمه‌یافته بازدید به عمل آمد، و اطلاعات کلی در مورد آنها جمع‌آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. لازم به توضیح است که به منظور ارائه راهکارهای صرفه‌جویی انرژی در پروژه‌های انبوه‌سازی کشور، ابتدا می‌بایست خصوصیات کالبدی غالب آنها شناسایی گردد، تا بتوان در شهرهای مختلف الگوهای ساخت و ساز را تعیین نمود. بدین ترتیب، برای نمونه‌های برگزیده، اقتصادی‌ترین و در عین حال اجرایی‌ترین روش‌ها را از نظر بهینه‌سازی مصرف انرژی و رعایت ضوابط مبحث 19 مقررات ملی ساختمان پیشنهاد می‌شود. لذا جهت شناسایی خصوصیات غالب ساختمان‌ها، پروژه‌های متعددی در شهرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت، که در این بخش اول گزارش نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده ارائه شده‌است. پروژه‌های انبوه‌سازی مطالعه‌شده در 5 شهر بندرعباس، اردبیل، اصفهان، رشت و تهران انتخاب شدند. علت این انتخاب‌ها، مرکزیت و مهاجرپذیر بودن، و نیز فراوانی ساخت و ساز در این شهرها بود. ضمن این‌که هر یک از این شهرها معرف یکی از اقلیم‌های بارز این سرزمین هستند. بدین ترتیب، انبوه‌سازی‌های در دست اجرا در اقلیم‌های گرم و مرطوب، گرم و خشک، معتدل و مرطوب، و سرد مورد مطالعه قرار ‌گرفتند، و راه حل‌های مناسب با توجه به شرایط اقلیمی هر یک از شهرهای مزبور ارائه شد. در گزارش‌های مربوط به هر شهر، توضیحاتی در مورد مشخصات کلی پروژه‌های مطرح در شهر‌های مورد نظر داده‌ شد، و در ادامه، جمع‌بندی‌ها در مورد الگوهای غالب ساخت و ساز مطرح گردید. در پایان گزارش مربوط به هر شهر، توصیه‌های کلی در مورد طراحی ارائه شد. نتیجه‌گیری‌های به‌دست آمده در این بخش از مطالعات امکان انتخاب ساختمان‌های شاخص در شهر را فراهم ساخت. در فاز دوم پروژه، پس از بررسی کالبدی ساختمان‌های مسکونی پروژه‌های انبوه‌سازی در 5 شهر بندرعباس، اردبیل، رشت، تهران، و اصفهان،ارزیابی‌ها و محاسبات دقیق بر روی تعدادی از ساختمان‌های بررسی شده در فاز اول انجام شد. در گام بعدی، راه‌حل‌های بهینه‌سازی، با توجه به مبحث 19 مقررات ملی ساختمان پیشنهاد گردید، و پس از ارائه پیشنهادات عایق‌کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان‌های مورد نظر، محاسبات انتقال حرارت از پوسته خارجی مجدداً صورت گرفت. لازم به توضیح است که در شهر رشت، انرژی مصرفی ساختمان‌ها در دو حالت برقی، و غیر برقی در نظر گرفته شد. فاز 3 پروژه را می‌توان مهمترین قسمت آن تلقی کرد. از طرفی، انجام فعالیت‌های پیش‌بینی شده در این فاز امکان مقایسه نتایج حاصل از مطالعات و محاسبات با عملکرد واقعی ساختمان‌ها را فراهم ساخت، و از طرف دیگر، اجرای اقدامات بهینه‌سازی در یک پروژه، یک بعد تبلیغاتی و آگاه‌سازی مؤثر در زمینه صرفه‌جویی در مصرف انرژی پیدا کرد. طبق شرح خدمات این فاز، در ابتدا یک یا چند پروژه نمونه انتخاب گردید. سپس با مهندسین مشاور طراح پروژه مذاکراتی صورت گرفت، و در نهایت، با توجه به نتایج ارزیابی‌ها و توافقات انجام‌شده، تفاهم‌نامه‌ای با شرکت سرمایه‌گذاری مسکن تنظیم شد، تا در پروژه لاله سبلان اردبیل همکاری‌های لازم برای بهینه‌سازی مصرف انرژی صورت گیرد. در ادامه، در فاز طراحی، با این شرکت همکاری‌های لازم به عمل آمد، تا در ابتدا آموزش‌های لازم به مهندسین شرکت داده‌شود، و در مرحله بعدی روش‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخشی از ساختمان‌های طرح اعمال گردد. در ادامه، تغییرات لازم در طراحی بخشی از ساختمان‌ها انجام گردید، نقشه‌های جدید بر مبنای محاسبات بازبینی شده تهیه شد، و نظارت عالیه بر اجرای اقدامات بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های طراحی شده صورت گرفت. پس از انجام اقدامات بهینه‌سازی پوسته خارجی ساختمان و تأسیسات مکانیکی ساختمان، نصب سیستم‌های اندازه‌گیری و ثبت داده‌های لازم، در جهت تحلیل عملکرد قسمت‌های بهینه‌سازی شده، و مقایسه آن با دیگر قسمت‌های مجموعه صورت گرفت. تمامی این اقدامات، امکان مطالعه عملکرد ساختمان‌ها در فصول مختلف سال، و تأثیر اقدامات مختلفی که در جهت صرفه‌جویی در مصرف انرژی در آن صورت گرفته است را میسر ساخت. در ادامه، به مدت دو سال داده‌های شرایط دمایی فضاهای مختلف داخل و خارج ساختمان اندازه‌گیری و ثبت شد. همزمان با این اقدامات، مصارف بخش‌های مختلف نیز اندازه‌گیری و ذخیره گردید. در پایان، با تحلیل نتایج و مقایسه داده‌های اندازه‌گیری شده با محاسبات عددی، در خصوص تأثیر اقدامات مختلف بهینه‌سازی اطمینان حاصل شد.