محمد قیطوری
مسیب حشمتی
یحیی پرویزی
علی اکبر دارابی

هدف از این پژوهش بررسی اثرات عملیات آبخیزداری بر تغییرات پوشش گیاهی حوزه آبخیز رزین با مساحتی معادل 14688 هکتار که در30 کیلومتری شمال شهرکرمانشاه قرار دارد، است. برای رسیدن به اهداف این تحقیق، ابتدا پنج عملیات آبخیزداری اجرا شده در این حوزه شامل، اصلاح مرتع، احداث باغات، تبدیل دیمزارهای کم بازده به مرتع و استحصال آب های زیرقشری و بندهای رسوب گبر بود. وضعیت پوشش گیاهی در کاربری های مختلف با روش های استاندارد اندازه گیری شد. نتایج ارزیابی نشان داد که عملیات کپه کاری مرتع به منظور احیا پوشش گیاهی مرتع ناموفق بود که علت آن نادیده گرفتن نیازهای جامعه بهره بردار و وابستگی آنها به مرتع بود. همچنین نتایج نشان داد که حفظ پوشش گیاهی خدادادی اراضی جنگلی و مرتعی منجر به تولید 8408 کیلوگرم در هکتار زی توده گیاهی و ترسیب کربن ناشی از آن معادل 3896 کیلوگرم در هکتار است. بررسی ها نشان داد که مناسب ترین تغییر کاربری برای جایگزینی پوشش گیاهی مراتع و جنگل های تخریب شده حاشیه روستاها، کشت علوفه چندساله و احداث باغات دیم است. به طوری که این تغییر کاربری بستر مناسبی برای تغییرات مثبت، پوشش گیاهی، ترسیب کربن، باروری خاک و کنترل فرسایش و ایجاد حاشیه امنی برای معیشت و اقتصاد خانوارهای روستایی کم درآمد مهیا شود. این تغییر کاربری کشاورزی ناکاآ را تبدیل به کشاورزی کارآ و اقتصادی می کند.واژه های کلیدی:تغییر کاربری، کپه کاری ، علوفه کاری، باغات دیم