علی اسماعیل پور
علی تاج آبادی پور
حجت هاشمی نسب
امان الله جوانشاه
رعنا دستجردی
داراب حسنی
حسن حاج نجاری
مجید گل محمدی

پسته (Pistacia vera L.) یکی از مهمترین اقلام صادراتی کشور و عمده ترین محصول تجاری بخش کشاورزی است که با نام ایران پیوندی عمیق خورده و از دیرباز در نقاط مختلف این مرز و بوم کشت و بخشی از تاریخ و فرهنگ آن را تشکیل می دهد. کلمه لاتین پسته (Pistachio) یک واژه ایرانی کهن و برگرفته از گویش مردم خراسان در دوران باستان است. این واژه در حدود سال 1400 میلادی از طریق زبان لاتین وارد زبان های اروپایی و دیگر زبان ها گردید. علاوه بر اهمیت اقتصادی و تجاری پسته به عنوان یکی از منابع مهم غیر نفتی ارزآور، توانایی بالقوه این محصول در سازگاری با شرایط نامساعد محیطی از جمله شوری آب و خاک، گرمای هوا، خشکی و کم آبی، بر اهمیت آن افزوده و آن را به اقتصادی ترین محصول برای بسیاری از مناطق ایران تبدیل کرده است. جنگل های وحشی و خودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه ای باستانی دارند. تصور می رود که درخت پسته حدود 4-3 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرارگرفته است. اولین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته وحشی بوده که تعداد آنها بسیار محدود و شکل ظاهری آن با محصول پسته خودرو، شباهت داشته است. به تدریج بر اثر پیوند و جابجایی این ارقام و توجه باغداران به درشتی دانه های پسته ارقام جدیدی از این محصول بوجود آمدند. این ارقام از نظر شکل ظاهری، میزان عملکرد، کیفیت ، نیاز سرمایی، زمان گل انگیزی و گل آوری، زمان رسیدن میوه، میزان تحمل و حساسیت به تنش های زیستی و غیر زیستی، سازگاری به شرایط محیطی و ... از تنوع بالایی برخوردار بوده و هر یک از آنها در شرایط آب و هوایی و خاکی خاص، بهترین عملکرد را نشان می دهند.