علی اکبر قنبری
حسن موسوی
هرمز اسدی
ناهید سلطانی
حمید مظفری

تاکنون در ایران آزمایشی در زمینه ارزیابی امکان کشت دومنظوره لوبیا انجام نشده است. در آزمایش حاضر، به منظور ارزیابی قابلیت کشت دومنظوره لوبیا برای مصرف غلاف سبز و دانه خشک، تعداد 9 لاین به همراه 4 رقم تجاری (کوشا، درسا، سانری، والنتینو) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و سه تکرار طی دو سال بررسی شد. صفات مورفولوژیکی و زراعی، عملکرد غلاف سبز، عملکرد دانه و ارزش محصول ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بین لاین ها از نظر صفات مورد بررسی تفاوت معنی دار وجود داشت. لاین 940102 بیشترین عملکرد غلاف سبز را داشت و پس از آن لاین های 940143 و 10073 قرار داشتند. لاین 940102 کمترین عملکرد غلاف سبز در تیمار دومنظوره را داشت. بیشترین عملکرد غلاف سبز در تیمار دومنظوره مربوط به لاین 940144 بود. از نظر عملکرد دانه خشک، لاین 920142 نسبت به سایر لاین ها عملکرد بیشتری داشت. در تیمارهای دومنظوره، بیشترین و کمترین تولید دانه خشک به-ترتیب مربوط به لاین های 920159 و 920228 بود. از نظر ارزش غلاف سبز، لاین 940102 بیشترین ارزش ریالی را داشت و پس از آن با تفاوت غیرمعنی دار لاین های 940143 و 10073 قرار داشتند. کمترین ارزش غلاف سبز مربوط به لاین 920228 بود. در تیمارهای دومنظوره، بیشترین و کمترین ارزش غلاف سبز به ترتیب مربوط به لاین های 940144 و 940102 بود. از نظر ارزش دانه خشک، لاین 920142 بیشترین ارزش را نشان داد. از نظر ارزش محصول (غلاف سبز و دانه)، هرچند لوبیا سفید درسا و لوبیا چیتی کوشا بیشترین ارزش ریالی را نشان دادند، کشت دومنظوره برخی لاین ها درآمد مناسبی برای کشاورزان می تواند داشته باشد. به طورکلی، با توجه به نتایج این آزمایش و بازارپسندی غلاف و دانه، کشت دومنظوره لاین های 940144 و 10073 برای کشاورزان قابل توصیه است.واژه های کلیدیارزش محصول، عملکرد دانه، کشت دومنظوره، لوبیا، وزن غلاف.