بررسی تغییرات جغرافیایی- فصلی ترکیب غذایی خیار دریایی Holothuria leucospilata

خیار دریایی از شاخه خارپوستانEchinodermata و زیر شاخه Holothuroidea از ارزش غذایی بالایی برخوردار بوده ودر کشورهای آسیای چنوب شرقی به عنوان یکی از غذاهای دریایی پر طرفدار در قیمت های بالا در بازار عرضه می شود. این خارپوست دریایی به جهت مصارف پزشکی نیز بسیار حایز اهمیت بوده و به جهت ترکیبات فعال و شیمیایی در صنعت پزشکی- دارویی موارد استفاده زیادی دارد. در این مطالعه ترکیبات غذایی گونه Holothuria leucospilata آبهای جنوب کشور که از استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان تا بخش های انتهایی استان بوشهر به تفکیک پاییز و زمستان سال 1395 و بهار و تابستان سال 1396با عملیات غواصی جمع آوری گردیده بود، آنالیز گردید. برای این منظورابتدا ازهراستان یک ایستگاه با طول و عرض جغرافیایی مشخص انتخاب و در وسط هر فصل با سه تکرار و درهر تکرار 3 نمونه جمعا 27 نمونه برداشت گردید. در آزمایشگاه تغذیه شرکت مهندسین مشاورآرازیست پارسیان مهر استان فارس نمونه های هر تکراربه تفکیک هر فصل با هم چرخ شده و ترکیبات تقریبی آنها شامل رطوبت، پروتیین، چربی، و خاکستر بر اساس روش های استاندارد اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که این خیار دریایی از نظرمحتوای پروتیین دارای سطوح نسبتا بالا بوده استان هرمزگان در فصل تابستان بالاترین درصد پروتیین را درپیکره خیاردریایی H.leucospilota (3.69±15) بدست داد، کمترین درصد پروتیین در نمونه های استحصالی از استان بوشهر طی فصول پاییز (1.73±10) و زمستان (1.8±10) بدست آمد. یکی از دلایل پیشنهادی میزان پروتیین بالای خیار دریایی H. leucospilota صید شده در فصل تابستان استان هرمزگان، دمای آب بالاتر و میزان کلروفیل a بیشتر آن در مقایسه با فاکتورهای مشابه در فصل تابستان دو استان دیگر مورد مطالعه بود بیشترین درصد رطوبت از خیاران دریایی حاصل از صید در زمستان در دو استان سیستان و بلوچستان (7.43±86.1) و استان بوشهر(8.43±86.1) بدست آمد، حال آنکه کمترین درصد رطوبت مربوط به نمونه های صید شده از استان هرمزگان طی فصل تابستان (5.63±81.1) بود. بالاترین درصد چربی در بین نمونه های فصل زمستان استان سیستان و بلوچستان (0.08±0.29) و کمترین درصد چربی در نمونه های استان هرمزگان طی فصل تابستان (0.02±0.12) بدست آمد. بالاترین درصد خاکستر در نمونه های صید شده فصل زمستان استان بوشهر (0.24±3.1) و کمترین آن مربوط به خیار دریایی فصل زمستان استان هرمزگان (0.24±2.08) بود. نتایج کلی نشان از برتری پروتیینی خیار دریایی در استان هرمزگان به خصوص صید تابستانی دارد که می تواند روی شاخص قیمت پیشنهادی آن اثرگذار باشد.کلید واژه ها: خیار دریایی، ترکیبات تقریبی، فصول مختلف، دریای عمان و خلیج فارس