محمدرضا بختیاری
علی شهپری
محمد یونسی الموتی
ارژنگ جوادی
افشین ایوانی
احمد حیدری
حمید زارع ابیانه
محمود صمدپور
محمد شعبانیان
حمید ساعدی
امیر منصوری آلام
علی رضا سلیمی

خاک به عنوان محل اصلی استقرار ریشه، جهت رشد و نمو گیاه، یکی از مهم ترین منابع طبیعی می باشد. با حفظ و اصلاح ساختمان خاک، ظرفیت نگهداری رطوبت و مواد غذایی که لازمه رشد گیاه می باشد، افزایش می یابد. از طرفی جهت بهبود ساختمان خاک، عواملی چون کاهش میزان شدت عملیات خاک ورزی و نگهداری پوشش گیاهی در سطح خاک به منظور افزایش مواد آلی خاک، حفظ و نگهداری میزان رطوبت و جلوگیری از فرسایش خاک، توصیه می گردد. اما به دلیل عدم وجود ماشین های مناسب مستقیم کاشت، که قادر باشند بذور را در داخل بقایای گیاهی و یا در زیر مالچ پلاستیکی بکارند، نیاز به ساخت ماشین های مستقیم کاشت بیش تر احساس می گردد. در این تحقیق یک نمونه اولیه از ماشین کارنده سمبه ای که قادر به کاشت بذور (شامل: ذرت، چغندرقند، پنبه و کلیه بذوری که به صورت ردیفی کشت می شوند) در بین پوشش گیاهی و یا پلاستیکی می باشد، طراحی و ساخته شد و در نهایت عملکرد و کارایی آن در مزرعه در بین پوشش گیاهی گندم، با کاشت بذور ذرت بررسی گردید. این کارنده چهار ردیفه بوده و مجهز به سیستم سنجش بذر پنوماتیکی می باشد که به صورت سوار بر تراکتور ساخته شد. به منظور ارزیابی کارایی این ماشین، آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی انجام شد که در آن اثر سرعت پیش روی ماشین در سه سطح (3، 5 و 7 کیلومتر بر ساعت) و پوشش گیاهی گندم در دو سطح (الف- کلیه بقایا، ب- بقایای ایستاده)، بر فاکتورهای ماشینی شامل: میانگین فاصله کاشت، شاخص های نکاشت، چند کاشت و کیفیت تغذیه (دقت در کاشت)، فاصله بذور بر روی ردیف و همچنین عمق کاشت، مورد ارزیابی مزرعه ای قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سرعت پیش روی ماشین بر فاکتورهای شاخص نکاشت، شاخص چند کاشت، شاخص کیفیت تغذیه و فاصله بذور بر روی ردیف در سطح احتمال 1% معنی دار است اما اثر آن بر عمق کاشت دارای اختلاف معنی داری نیست. همچنین اثر میزان بقایا بر شاخص نکاشت دارای اختلاف معنی داری در سطح 5% بوده در حالی که اثر آن بر شاخص چند کاشت، شاخص کیفیت تغذیه، فاصله بذور بر روی ردیف و عمق کاشت دارای اختلاف معنی داری نمی باشد. اثر متقابل سرعت پیش روی و میزان بقایا بر هیچ یک از فاکتورهای ماشینی دارای اختلاف معنی داری نبود. به طور کلی جهت کاشت بذر در داخل بقایای گیاهی توسط ماشین کارنده سمبه ای ساخته شده در این پروژه، استفاده از سرعت پیش روی 3 کیلومتر در ساعت توصیه می گردد. در این سرعت درصد شاخص کیفیت تغذیه برای کاشت بذر در داخل بقایای ایستاده و کل بقایا به ترتیب 3/73 و 5/70 درصد می باشد که قابل قبول است.کلمات کلیدی:بقایای گیاهی، مالچ پلاستیکی، ذرت، گندم، گیاهان ردیفی، مستقیم کاشت