مهدی غفاری
حمیدرضا فنایی
غلامحسین شیراسماعیلی
فرناز شریعتی

در این بررسی که در سال 1395 در اصفهان و زابل انجام شد24 لاین اینبرد آفتابگردان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکراراز نظر تحمل شوری غربال شدند.تنش شوری از طریق آبیاری پس از استقرار بوته ها حدود 20 روز پس از کاشت از طریق آبیاری در سطوح 2 (آب شیرین) و 8 دسی زیمنس بر متر در دو آزمایش جداگانه اعمال شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مرکب بین دو مکان و نیز دو تیمار تنش شوری از نظر کلیه خصوصیات اندازه گیری شده به غیر از تعداد روز تا گلدهی و درصد روغن اختلاف معنی داری وجود داشت. بین لاینهای اینبرد نیز از نظر کلیه خصوصیات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری وجود داشت که نشان می دهد تنوع قابل ملاحظه ای بین لاینها از نظر این خصوصیات وجود داشت. نتایج دلالت بر واکنش متفاوت لاینها به شرایط تنش شوری در دو مکان آزمایش داشت. تنش شوری باعث کاهش ارزش کمی خصوصیات زراعی شد. عملکرد روغن و دانه به ترتیب با 34 و 31 % کاهش، بیشترین خسارت را از تنش شوری متحمل شدند . خصوصیات فنولوژیک در مقایسه با خصوصیات زراعی به میزان کمتری تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفتند. در بین اجزای عملکرد دانه و روغن تعداد دانه در طبق به طور قابل توجهی بیش از دو جز وزن هزار دانه و درصد روغن از تنش شوری آسیب دید. در شرایط تنش شوری لاین BGK 259بیشترین و لاین RGK38 کمترین عملکرد دانه و روغن را نشان دادند. سه لاین BGK259، BGK369 و BGK375 با داشتن بیشتر شاخص STI از تحمل به خشکی بالاتری در مقایسه با دیگر لاینها برخوردار بودند. هر 12 لاین نگهدارنده در مقایسه با 12 لاین رستورر از STI بیشتری برخوردار بوده و متحمل تر ظاهر شدند. در بین لاین های رستورر سه لاین RGK22، RGK15 و RGK2 متحمل تر بودند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی در مطابقت کامل با شاخص های STI، TOLو GM لاینهایBGK259، BGK369 و BGK375را به عنوان لاین های متحمل تر متمایز نمود.کلمات کلیدی: تجزیه به مولفه های اصلی، تنش شوری، شاخص تحمل