مظفر روستایی
اسماعیل زادحسن
رسول اسلامی
رضا رضایی

این پژوهش به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی و ترکیب صفات مناسب موجود در منابع ژنتیکی ارزشمند گندم نان اجرا گردید. ایجاد تنوع ژنتیکی و تولید دورگ های با صفات گوناگون این امکان را بوجود می آورد تا بتوان ژنوتیپ هایی را که با شرایط اقلیمی و زراعی مناطق دیم سرد و معتدل تطابق بیشتری دارند، انتخاب نمود. بسیاری از خصوصیات متنوع کمی و کیفی در ژنوتیپ-های مختلف گندم به نحوی در عملکرد و سازگاری با شرایط محیط زراعی و بهبود کیفیت محصول، موثر می باشند در این تحقیق، بین تعداد 130 ژنوتیپ با تیپ رشد متفاوت (92 ژنوتیپ زمستانه، 27 لاین بینابین و 11 رقم و لاین بهاره) که براساس خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی و زراعی مورد نظرانتخاب و گروهبندی شده اند، دورگ گیری صورت گرفت. براساس برنامه تنظیمی تعداد 481 نوع مختلف دورگ بین ژنوتیپها برای ایجاد لاینهای با تحمل بیشتر به تنش های سرما، خشکی، گرمای آخرفصل، ایجاد مقاومت به بیماری زنگ زرد و قهوه ای و کیفیت مناسب نانوایی در سال اول حاصل گردید. بذور حاصله در سال دوم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به عنوان نسل F1 بررسی شدند و پس از حصول اطمینان از صحت انجام تلاقی، تعداد 481 شماره برای ارزیابی و گزینش ترکیبات برتر در نسل های آتی نگهداری شدند.واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، دورگ گیری، تیپ رشد، تحمل، خشکی و سرما