مسعود -عزت احمدی
ابراهیم صاحبکاری
حسین اکبری
محسن حسن زاده
هادی احمدی

خشکی یکی از مهمترین تنش های محیطی بوده و بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی یک از اهداف اصلی به نژادی گیاهان زراعی می باشد. به منظور انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد دانه بالاتر نسبت به ارقام شاهد، یک ژنوتیپ گندم نان زمستانه (لاین CD-92-6 انتخاب شده از آزمایش ERWYT-CD92) با دو رقم شاهد حیدری و میهن تحت شرایط تنش خشکی پس از گرده افشانی در دو مزرعه کشاورزان فریمان و تربت حیدریه به صورت مشاهده ای در سطحی معادل 2500 متر مربع برای هر لاین و رقم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در منطقه فریمان لاین CD-92-6 با تولید 4858 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با رقم حیدری (با تولید 4685 کیلوگرم در هکتار) از برتری عملکردی حدود 7/3 درصد برخوردار بود در حالی که عملکرد آن حدود دو درصد کمتر از رقم میهن (4957 کیلوگرم در هکتار) بود. در منطقه تربت حیدریه لاین CD-92-6 با تولید 4787 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با رقم حیدری (با تولید 4705 کیلوگرم در هکتار) از عملکرد دانه بیشتر (7/1 درصد) برخوردار بود. میانگین عملکرد دانه لاین CD-92-6 (4823 کیلوگرم در هکتار) در دو منطقه اجرای آزمایش از میانگین عملکرد ارقام حیدری و میهن با تولید 4695 و 4891 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشتر (7/2 درصد) و کمتر (4/1 درصد)بود. این لاین علاوه بر برتری عملکرد دانه نسبت به رقم حیدری در دو منطقه واجد برخی صفات مطلوب چون تحمل به سرما، مقاومت به بیماری ها، خوابیدگی و ریزش دانه بود که می تواند پس از معرفی به عنوان رقم جدید گندم در کنار ارقام حیدری و میهن برای کشت در مناطق سرد فریمان و تربت حیدریه و مناطقی با شرایط آب و هوایی مشابه توصیه شود. واژه های کلیدی: گندم زمستانه، تنش رطوبتی پس از گرده افشانی، اجزای عملکرد، خصوصیات زراعی