ابوالفضل ناصری
مهدی اکبری

ارتقا بهره وری مصرف آب در بخش کشاورزی یکی از برنامه های اساسی برای تامین امنیت غذایی در کشور به شمار می رود. از طرف دیگر اهمیت و وسعت کشت لوبیا در شهرستان اهر (در استان آذربایجان شرقی)، ضرورت تعیین بهره وری مصرف آب در تولید لوبیا با کاربرد سامانه های آبیاری بارانی و سطحی را مشخص می سازد. بنابراین در این پ ژوهش با اندازه گیری مستقیم حجم آب مصرفی و عملکرد لوبیا در دو سامانه آبیاری سطحی و بارانی، بهره وری مصرف آب در تولید لوبیا تعیین گردید. تبخیر و تعرق لوبیا، نیاز خالص آب آبیاری، حجم آب مصرفی، عملکرد محصول، راندمان کاربرد آب و بهره وری مصرف آب در تولید لوبیا در شرایط خاک شناختی و اقلیمی اهر با کاربرد دو سامانه آبیاری بارانی و سطحی تحلیل گردید. میانگین حجم آب مصرفی در تولید لوبیا 6007 مترمکعب در هکتار به دست آمد. حجم آب مصرفی در تولید لوبیا برای ده سال زراعی اخیر با انتخاب سناریوهای مختلف در استان به طور میانگین 35 میلیون مترمکعب به دست آمد. اثر سامانه های آبیاری بارانی و سطحی بر روی راندمان کاربرد آب، عملکرد محصول و بهره وری مصرف آب معنی دار شد. اثر روش های برآورد نیاز خالص آب آبیاری (شامل پنمن-مانتیس، سند ملی آب کشور و کتاب برآورد آب موردنیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور) بر روی راندمان کاربرد آب و بهره وری مصرف آب معنی دار شد. میانگین راندمان کاربرد آب در مزارع لوبیا 69 درصد به دست آمد. تغییرات بهره وری مصرف آب از 200 تا 500 گرم بر مترمکعب بود. کلمات کلیدی: آب مصرفی، سامانه آبیاری، بهره وری مصرف آب، راندمان آبیاری، لوبیا