اردشیر رحیمی میدانی
مهران شرفی زاده

نهال مرکبات بالغ بر یک ونیم میلیون در نهالستان های شمال استان خوزستان سالانه تولید میشود. تولید نهال در نهالستان های رو باز و در فضای باز با مشکلات متعدی از جمله حمل و جابجایی حجم زیاد خاک زراعی همراه با نهال ،تهیه پیوندک مناسب برای پایه، تهیه بذور مناسب پایه، عدم کنترل در شرایط آب و هوایی منطقه، مخصوصا در شرایط آنهالستان های رو باز و در فضای آزاد وجود دارد. مضافا، طولانی شدن دوره کشت و نگهداری نهال ، و در نهایت هزینه بالای تولید نهال رامیتوان نام برد. از سالها پیش و با ورود مرکبات در منطقه که به سالهای 1335 بر میگردد . باغداران و تولید کنندگان نهال مرکبات متداول شده و بدون هیچگونه تغییراتی در این مدت ادامه داشته است. اگرچه با توجه به اهمیت اقتصادی مرکبات و نقش آن در تغذیه انسان، ضمن افزایش سطح زیر کشت این محصولات تحولی در روند تولید نهال با دیدگاه تولید اقتصادی و افزایش کیفیت نهال بوجود امده است. در مرکبات نیز تولید نهال از اهمیت ویزه ای برخودار بوده و هست بطوریکه از روش های سنتی و قدیم کاملا فاصله گرفته شده است بطوریکه نتایج تحقیقاتی نشان داده است که برای تولید نهال ارقام تجاری مرکبات ، استفاده از پایه الزامی است و مهمتر از آن تولید در درون کیسه و در درون فضای بسته نیز موفقیت زیادی دارد و باعث تحول نهال و تنظیم بازار این محصولات در طول سال می گردد. در این پروژه، روش نوین که در سالهای اخیر در بیشتر کشور های تولید کننده مرکبات در حال تحقیق و اجراست به نهال کاران در یک کار تحقیقی و ترویجی و در نهالستان های مجوز دار از طرف موسیسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال اجرا و معرفی میگردد. در این طرح با استفاده از کیسه پلاستیکی با ابعاد قطر10 xارتفاع40 سانتیمتر و حجم 3140 سانتیمتر مکعب و وزن خاک حدود 4 کیلو گرم برای یک دوره کامل رشد گیاه از زمان کاشت بذر تا انجام پیوند و نگهداری استفاده میشود. برای نگهداری کیسه های محتوی نهال خزانه تهیه میشود . این خزانه ها ی محتوی کیسه های پلاستیکی نهال گودالی به عمق 10 سانتیمتر ، عرض 60 سانتیمتر وطول 30 متر طوری خواهد بود و کیسه ها در ردیف های 6 تایی طوری چیده میشوند که براحتی بتوان عملیات زراعی لازم را به راحتی انجام داد.د ر هر گودال با توجه به فضای اماده شده کیسه هاس پلاستیکی محتوی بذر جاداد داده میشود. تعداد1500 کیسه محتوی بذر و نهال در خزانه ها جا سازی میشود. از دو روش آبیاری و و تحت فشار برای ابیاری کیسه های پلاستیکی محتوی نهال بکار گرفته شده است.کلیه عملیات از جمله کاشت بذر پایه، رشد و نگهداری بذر ها، پیوند زدن بر روی نهال های پایه تولید شده د ر زمان مناسب و با روش معرفی شده و متداول در منطقه انجام میشود. این فضا با سایبان های کنفی و با ارتفاع1.5 متر از سطح زمین بمنظور ممانعت از تابش نور خورشید مخصوصا در اواخر بهار و تابستان پوشیده میشود.در طول هوای گرم در منطقه با پاشیدن اب بر روی این سایبان کنفی از افزایش دما پیشگیری میشود. این پروژه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و در سه منطقه در این تحقیق دو پایه متداول برای مرکبات که در منطقه با بذر تکثیر میشوند شامل لیمو ترش و نارنج R1 ,R2 و دو رقم متداول و تجاری پرتقال والنسیا و نارنگی تانجلو V1 ، V2 و در سه منطقه L1 L2 , L3 شمال خوزستان با قریب 70 کیلومتر فاصله از یکدیگر و در پنج تکرار در کیسه های پلاستیکی با فرمول ذیل انجام شدx2x 3x 5=60 2در ضمن برای تیمار شاهد از روش متداول کشت در هر منطقه و در زمین اصلی استفاده میشود.در این تحقیق دو پایه متداول برای مرکبات که در منطقه با بذر تکثیر میشوند شامل لیمو ترش و نارنج R1, R2 و دو رقم متداول و تجاری پرتقال والنسیا و نارنگی تانجلو V1 ، V2 و در سه منطقه L1 L2 L3 شمال خوزستان با قریب 70 کیلومتر فاصله از یکدیگر و در سه تکرار در کیسه های پلاستیکی با فرمول ذیل انجام میشود.: X2x 3x 3=60 2 در ضمن برای تیمار شاهد از روش متداول کشت در هر منطقه و در زمین اصلی استفاده میشود.