بررسی قیمت و هزینه تولید محصولات زراعی و باغی در دهستان دشت، شهرستان شهرضا، استان اصفهان

بررسی هزینه های انجام شده برای تولید محصولات مختلف کشاورزی، پایه ای برای تجزیه و تحلیل های اقتصادی و تصمیم گیری در مزرعه و به ویژه تعیین الگوی کشت است. پروژه حاضر، به ایجاد بانک اطلاعات هزینه تولید محصولات و پارامترهای آن پرداخت. داده های مورد نیاز، به روش مطالعه میدانی از طریق انتخاب بهره برداران تولید کننده محصولات زراعی و باغی نمونه به روش نمونه گیری طبقه بندی سیستماتیک و تکمیل اطلاعات پرسشنامه های از پیش طراحی شده به روش مصاحبه حضوری با جمعیت نمونه بر اساس اطلاعات سال زراعی 91-1390، جمع آوری شد. همچنین، به منظور برآورد مناسب از قیمت محصول در دوره برداشت آینده که نقش مهمی در الگوی کشت هر منطقه دارد، از سوابق قیمت اسمی بانک اطلاعات اداره تنظیم بازار سازمان جهاد کشاورزی استان، استفاده شد. محصولات زراعی مورد بررسی شامل منداب،گلرنگ، آفتابگردان، یونجه، ذرت، پیاز، طالبی، خربزه، ارزن، جو وگندم و محصولات باغی شامل انار و انگور بودند. نتایج بررسی هزینه های تولید کل نشان داد که هزینه تولید محصول منداب با مقدار 11640 هزار ریال کمترین هزینه تولید و بازار رسانی در هکتار را در میان محصولات مورد بررسی در سال زراعی 91-1390 به خود اختصاص داده است. محصولات پیاز، خربزه، طالبی و یونجه بیش از 5/5 برابر منداب هزینه تولید وبازار رسانی در بر دارند. بررسی جزییات هزینه تولید محصولات مختلف نشان داد که تفاوت هزینه تولید محصولات مختلف به نسبت هزینه ماشین آلات مورد استفاده به هزینه نیروی کارگری، قیمت تمام شده آب آبیاری و هزینه های بازار رسانی و حمل و نقل محصول، بستگی دارد. بررسی سوابق قیمت عمده فروشی محصولات مورد بررسی نشان داد که هر چند روند قیمت اسمی محصولات در دوره زراعی 86-1385 تا91-1390 برای اکثر محصولات یک روند صعودی را نشان می دهد، ولی روند قیمت واقعی آنها نسبت به سال پایه 83-1382 برای بیشتر محصولات زراعی یا نزولی ویا نسبت به سال پایه کمتر است. این مهم، باعث کاهش بیش از حد سود کشاورزان این منطقه و افزایش ریسک قیمتی تولید در کشت این محصولات می گردد. با توجه به اینکه قیمت واقعی دو محصول باغی انار و انگور از قیمت سال پایه کمتر نشده است، می توان نتیجه گرفت که ریسک قیمتی محصولات باغی نسبت به محصولات زراعی، کمتر است. با بررسی هزینه های انجام شده برای محصولات زراعی و باغی مورد بررسی و تفاوت هزینه کل بسته به پارامترهای مختلف، پیشنهاد می شود که در مدل ریاضی تعیین الگوی کشت مناسب، ضرایب فنی مقداری (مقدار واحد استفاده در هکتار) و ریالی (هزینه هر واحد مقداری) به تفکیک پارامترهای مورد بررسی در این مطالعه در نظر گرفته شود. همچنین، توصیه می شود که از ارزش انتظاری قیمت محصولات با استفاده از سوابق قیمت واقعی محاسباتی به عنوان ضریب فنی قیمت محصولات مختلف در مدل ریاضی مذکور، استفاده گردد.واژه های کلیدی: هزینه تولید، الگوی کشت، قیمت محصول، نمونه گیری طبقه بندی شده سیستماتیک