بررسی پایدارسازی کناره رودخانه با استفاده از عملیات بیولوژیک

فرسایش دیواره رودخانه ها یکی از پدیده های طبیعی در رودخانه است که به دلایل مختلف از جمله نداشتن پوشش گیاهی در کناره رودخانه رخ می دهد. روش های بیو مهندسی که از ترکیب روشهای بیولوژیک و مکانیکی تشکیل می شود به دلیل سازگاری با محیط زیست، بهبود اکوسیستم رودخانه و قابلیت انعطاف پذیری درحال توسعه است. در این تحقیق تیمارهای مختلف درختی، درختچه ای و علفی در کناره رودخانه در دو نوع اقلیم خشک و مرطوب در چهار استان (گیلان، مرکزی، خراسان رضوی و چهارمحال بختیاری) شناسایی شده و با ایجاد شبکه کارگذاری پین در دیواره رودخانه و برداشت دوره ای میزان فرسایش، تاثیر هریک از تیمارهای طرح بر تثبیت حاشیه رودخانه در رخدادهای مختلف سیل بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفت. در استان های خشک بدلیل نبود آب پایه و عدم وقوع مرتب سیلاب، پوشش گیاهی کمتر در معرض جریان آب قرارگرفته و در استان های مرطوب با رخداد سیل، اندازه گیری فرسایش سطحی کناری در محدوده پین ها بیشتر فراهم بود. نتایج بیانگر آن است که در استان های خشک تیمار درختچه ای و درختی به ترتیب بهترین عملکرد را داشته اند و تیمار علفی عملکرد در حد انتظار نداشته است. در استان های مرطوب گیاهان علفی مانند سه چکه واش، ارزن باطلاقی و مرغ بر گونه های علفی دیگر مانند پوآپیازدار، شبدر زیر زمینی و یونجه زرد (باغی) غالب بوده و در اولویت کاشت گونه های علفی به منظور جلوگیری از فرسایش دیواره بود. آنالیز آماری نشان داد که پوشش علفی در دبی های کم، دارای فرسایش کمی بوده اما در هنگام بروز سیلاب شدید که ایجاد سیل می نماید، پوشش علفی تخریب شده و برای پوشش درختی و درختچه ای علی رغم اینکه حجم زیادی از خاک فرسایش پیدا کرد، دیواره ها پایداری خود را حفظ نمودند. کلمات کلیدی: فرسایش دیواره رودخانه، پوشش علفی، درختی و درختچه ای، بیومهندسی.