حیدر طایفه رضایی
بهزاد حصاری
رامین نیکان فر
قبله علی فرمانی
حق وردی فرمانی
شکر علی فرمانی
یعقوب حبیب زاده
احسان محمدی

این پروژه تحقیقاتی به منظور تعیین راندمان کاربرد آب در مزرعه، راندمان انتقال آب انهار اصلی و راندمان کل آبیاری منطقه میان حوضه رودخانه زرینه، با سفارش شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی و مهندسین مشاور صدر آب نیرو و توسط بخش تحقیقات فنی مهندسی کشاورزی ارومیه، در اراضی آبخور انهار اصلی میان حوضه زرینه از سال 1393 تا 1394 انجام یافت. متوسط بارش دراز مدت اراضی 369 میلی متر، متوسط دما 12 درجه سانتی گراد و اقلیم منطقه نیم خشک سرد است. مطالعات شامل آزمایش های صحرایی و مطالعات میدانی و بررسی آمار و اطلاعات موجود بوده است. آزمایش های صحرایی راندمان کاربرد آب در 8 مزرعه انجام شد و مقدار آن از 48 تا 61 درصد متغیر بود. راندمان انتقال آب نیز در 6 نهر خاکی میان حوضه مابین 41 تا 58 درصد در نوسان بود. نیاز آبی خالص ترکیب کشت دشت برابر 5830 متر مکعب بر هکتار و راندمان کل شبکه انهار خاکی میان حوضه برابر 24 درصد محاسبه شد، لذا نیاز آبی ناخالص ترکیب کشت میان حوضه بالغ بر 24000 متر مکعب بر هکتار برآورد گردید. مساحت خالص اراضی کشاورزی شبکه انهار خاکی سنتی برابر 2165 هکتار است. راندمان کل آبیاری 24 درصد میان حوضه، با رقم راندمان توافقی برای دشت ها که برابر 33 درصد اعلام می شود 9 درصد تفاوت دارد و نشان می دهد که کشاورزان میان حوضه زرینه در مصرف آب کمترین دقت را دارند. راهکارهای پیشنهادی برای منطقه میان حوضه؛ اولا، انهار خاکی با طول های زیاد حذف شده و جای خود را به دهانه آبگیر منشعب از رودخانه زرینه بدهند. دوما، آب از محل دهانه های آبگیر و ایستگاه های پمپاژ توسط لوله با راندمان 97 درصد به اراضی برسد. سوما، تمامی اراضی به روش های آبیاری موضعی نظیر تیپ، قطره ای روی سطحی و یا قطره ای زیر سطحی مجهز شوند تا راندمان کاربرد آب بالای 85 درصد در اراضی حاصل شود. با انجام این کارها راندمان کل آبیاری در اراضی آبخور انهار به 78 درصد خواهد رسید و امکان برداشت های غیر مجاز از خود انهار روباز و یا توسط چاه از آب زیرزمینی واقع در حریم انهار خاکی از بین خواهد رفت. واژه های کلیدی: راندمان انتقال آب، راندمان کاربرد آب در مزرعه، رودخانه زرینه، منطقه میان حوضه