گزارش معرفی لاین جدید سویا P-11/6-70036 (Sahar×K.W-505) سویا رقم جدید تپور مناسب برای کشت در اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور

لاین جدید سویا 2002 (Sahar× K.W -505) نتیجه دو دهه تلاش کارشناسان واحد دانه های روغنی مرکز تحقیقات کشاورزی مازندران است که با اجرای 14 طرح تحقیقاتی و اجرایی در ایستگاه های بایع کلا، دشت ناز، سراج محله و قراخیل به دست آمده است ( درآزمایش بررسی لاین های خالص سویا در ایستگاه های عراقی محله و مغان نیز مورد مقایسه قرار گرفت). درسال 1371 در برنامه دورگ گیری، رقم سحر (Pershing) با ارقام مختلف از جمله K.W-505 تلاقی داده شد (4). پس از بررسی نسل اول (F1) و نیز بررسی نسل های در حال تفکیک و خالص سازی که در طی سالهای 77-1372 انجام شد (5 و 17)، در سال 1378 طی انجام آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی لاین های خالص سویا همراه با ارقام تجاری مقایسه شدند (6). در این بررسی 36 لاین از جمله 2002 درمقایسه با شاهدهای آزمایش برتری داشتند وجهت بررسی در آزمایشات مدت دار برگزیده شدند. در سال 80 1379 با انجام آزمایش مقایسه عملکرد لاین های خالص سویا در شرایط بهاره دیم مازندران، لاین (2002) P-11/6-70036 با عملکرد 4/840 تن در هکتار به همراه چهار لاین دیگر بالاتر از رقم ساری و تلار قرار گرفتند (7). در سال 84- 1383 طی آزمایش بررسی و تعیین سازگاری لاین های امید بخش سویا در شرایط دیم کامل، لاین 2002 همراه با چهار لاین دیگر در چهار منطقه قراخیل، دشت ناز، تیرتاش و سراج محله با ارقام ساری و تلار مقایسه شدندکه با توجه به نتایج این آزمایش، لاین فوق از نظر تحمل شرایط دیم منطقه مشابه ارقام رایج و نیز دارای خصوصیات زراعی منحصر به فرد به خصوص وزن هزار دانه بالا بوده و علاوه بر این در آزمایش ناحیه ای فوق از نظر عکس العمل به بیماری پوسیدگی ذغالی نیز در حد ارقام رایج بود (8). در سال 87-1386 طی آزمایش دو ساله تعیین بهترین آرایش کشت سویا لاین 2002، بهترین عملکرد مربوط به تیمار فاصله بین ردیف 20 سانتیمتر با میزان بذر 60 کیلو گرم در هکتار با راندمان 3/947 تن در هکتار بود که در آن میزان آلودگی به بیماری پوسیدگی ذغالی با افزایش تراکم کمتر گردید. نتیجه گیری کلی ازاین آزمایش چنین بود که در زراعت سویا، استفاده از فاصله بین ردیف 20 و 30 سانتیمتر در ارقام مقاوم به خوابیدگی جهت استفاده بهینه از زمین، حفظ رطوبت خاک، افزایش راندمان، کاهش میزان آلودگی به پوسیدگی ذغالی و غلبه بر علف های هرز موثر بود (9). در سال 1391 آزمایش بررسی مقدماتی و تعیین سازگاری لاین های خالص سویا در اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور به اجرا در آمد که لاین 2002 ضمن داشتن بیشترین عملکرد در مازندران در مجموع نیز با راندمان 3/996 تن درهکتار برتر بود (11). در طرح بررسی تحقیقی و ترویجی معرفی لاین امید بخش سویا 2002 با رقم رایج در دو منطقه بهشهر و نکا درسال 1385، لاین 2002 با راندمان 2700 کیلوگرم در هکتار بالاتر از رقم هیل با راندمان 1800 کیلوگرم در هکتار قرار گرفت. در سال 1392 آزمایش تحقیقی ترویجی مقایسه لاین امید بخش سویا 2002 با رقم رایج در مازندران در روستا های همت آباد و سوته از توابع ساری و عسکرآباد از توابع بهشهر به اجرا در آمدکه در مجوع، لاین 2002، حدود600 کیلوگرم افزایش عملکرد نسبت به رقم ساری داشته است. در سال 1393 آزمایش تحقیقی ترویجی بررسی و مقایسه لاین امید بخش سویا 2002 بارقم رایج کشت در منطقه میان بند مازندران (روستای خرم چماز از توابع هزار جریب نکا) به اجرا در آمدکه با توجه به شرایط دیم و خشکسالی در منطقه، لاین 2002 در حد رقم ساری بوده و عملکردی قابل قبول داشته است. ضمنا با توجه به بررسی اقتصادی به عمل آمده بر اساس شیوه نامه توجیه اقتصادی ارقام جدید (3و16)، ارزش حال منافع ناحالص لاین 2002 در طی سال های جایگزینی (7 سال آینده) نزدیک به 400 میلیارد ریال و کاهش هزینه تولید آن نیز حدود 1477 ریال برآورد گردید.