غلام رضا قدرتی
امیر خسرو دانایی
حمیدرضا فنایی
احمد آیین
نرجش خاتون کازرانی
غفور زاده دباغ
حبیب مبینی راد
منصور سارانی
محمد کشته گر خواجه داد
عبدالقادر خرسند
علی محمد رشیدی
قاسم خیاطی

این بررسی با هدف ارزیابی سازگاری عملکرد دانه در لاین های خالص به دست آمده از آزمایشات مقدماتی عملکردکنجد و رسیدن به ارقام برترکنجد در مناطق گرم کشور صورت گرفت. در این راستا به منظور ارزیابی سازگاری عملکرد ارقام جدید کنجد، 12 لاین برگزیده از آزمایشات مقدماتی عملکرد همراه با شش رقم محلی از مناطق مورد آزمایش (جمعا 18 تیمار آزمایشی) در قالب یک طرح بلوک کامل با سه تکرار برای دو سال در شش منطقه گرم کشورمورد مقایسه قرار گرفتند. مراقبت های زراعی مطابق با عرف هر منطقه انجام شد. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ های کنجد در مناطق مختلف آزمایش، نتایج در هرمنطقه به تفکیک مورد بررسی قرار گرفت. وضعیت نتایج عملکرد دانه گزارش شده از دزفول نشان میدهد که در این منطقه علاوه بر ارقام محلی بهبهان و دزفول ارقام شماره 14 و 17 نیز به عنوان ارقام امید بخش میتوانند مورد توجه قرار گیرند. در منطقه داراب ارقام شماره 1، 2 و 4 با متوسط عملکرد 1308 نسبت به شاهد (محلی داراب) 29 درصد برتری دارند. لذا می توان آز آنها در آزمایشات ترویجی داراب و مناطق مشابه مثل دزفول و بهبهان استفاده کرد. در منطقه بهبهان مجددا رقم شماره 1 با عملکرد 1206 نسبت به شاهد (محلی بهبهان) 25 درصدبرتری داشت. لذا در منطقه بهبهان اجرای پروژه های ترویجی برای مقایسه عملکرد رقم شماره 1 در مزارع کشاورزان کاملا توجیه اقتصادی دارد. در منطقه زابل با استرسهای محیطی فراوان رقم شماره 2 با متوسط 655 نسبت به شاهد (محلی سیستان) 17 درصد برتری داشت. لذا رقم شماره 2 برای سایر مطالعات تکمیلی و ترویجی در این منطقه قابل توصیه است. در منطقه جیرفت رفتار اکثر ارقام از یک الگوی متفاوت برخوردار بود به صورتی که ارقام شماره 12 (GL16) و14 (GL29) با متوسط 1634 نسبت به شاهد (محلی جیرفت) 24 درصد برتری نشان داد. لذا استفاده از ارقام شماره 12 و 14 در آزمایشات ترویجی منطقه جیرفت پیشنها می شود. در منطقه برازجان با توجه به نتایج عملکرد گزارش شده استفاده از رقم شماره 17 در آزمایشات تکمیلی در مقایسه با شاهد (محلی دشتستان) توصیه میشود.در جمع بندی نهایی به عنوان نتیجه این آزمایش سازگاری در شش منطقه گرم کشور، ارقام شماره 1، 2، 12، 14 و 17 به عنوان ارقام برتر در مناطق گرم جهت ارزیابی های تکمیلی پیشنهاد می شوند.واژه های کلیدی :کنجد ، عملکرد دانه، سازگاری، مناطق گرم ، لاین برتر