شناسایی مکانیزم های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تحمل به خشکی در ارقام جو

تنش خشکی به عنوان یکی از مهمترین تنشهای محیطی غیر زنده نقش موثری در کاهش تولید گیاهان زراعی در جهان دارد. به منظور بررسی مکانیزمهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک ژنوتیپهای مختلف جو تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و در دو شرایط دیم و آبیاری روی ژنوتیپهای حساس، نیمه حساس و متحمل جو در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا گذاشته شد. نتایج نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی از جمله شاخص سطح برگ، هدایت روزنهای، پایداری غشا سلولی، پتانسیل اسمزی، میزان پروتیین، میزان کربوهیدراتها، محتوای کلروفیل و کاروتنوییدها و عدد SPAD، به جز محتوای نسبی آب و دمای کانوپی تحت تاثیر تنش کم آبی قرار گرفتهاند. نتایج همچنین نشان داد که مقادیر هورمونهای گیاهی از جمله اکسین، ایندول استیک اسید، اسید آبسیسیک، اسید آسکوربیک، و اسید جیبرلیک در بافتهای مختلف گیاهی تحت تاثیر تنش کم آبی قرار گرفتهاند. همین وضعیت در مورد کربوهیدراتهای غیر ساختمانی و ساکاروز مشاهده شد. به طور کلی تنش خشکی باعث کاهش کلروفیل و کاروتنوییدها، کاهش پروتیین، کاهش پایداری غشا، افزایش پتانسیل اسمزی، کاهش سطح برگ، افزایش تجمع کربوهیدراتها، MDA، و H2O2 در اندامهای گیاهی شد. فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز و آلفا توکوفرول تحت تنش خشکی و در ژنوتیپهای متحمل افزایش معنی داری نشان داد. برگ های ارقام جو بیشترین Methyl linoleate و Methyl stearate را در شرایط آبیاری و حداکثر Methyl oleate و Methyl palmitate را در شرایط خشکی دارا بودند .این موضوع به حذف رادیکالهای آزاد اکسیژن و کاهش تنش اکسیداتیو در شرایط دشوار محیطی و بهبود عملکرد ژنوتیپهای متحمل در شرایط تنش کمک میکند.واژه های کلیدی: جو، تنش خشکی، صفات فیزیولوژیک، مکانیزمهای تحمل، شاخص سطح برگ، RWC، پروتیین محلول، کربوهیدرات، هورمون، آنزیم