جلیل اصغری میدانی
فرانک صحرایی

با توجه به اینکه قسمت اعظم دیم زارهای کشور (بیش از 000/700 هکتار) در استان آذربایجان شرقی قرار دارد ولی عملکرد گندم در این استان بطور متوسط 930 کیلوگرم در هکتار است. بخشی از این پایین بودن عملکرد، به خاطر مدیریت غیراصولی کاه و کلش (در اثر سوزاندن، چرانیدن، جمع آوری و ... ) است که موجب خالی شدن زمین از بقایای گیاهی و در نتیجه، کمتر شدن مواد آلی خاک در درازمدت، افزایش فشردگی خاک و ایجاد فرسایش های آبی و بادی می شود.متاسفانه در بین کشاورزان دیم کار، عملیات خاک ورزی در فصل پاییز و با استفاده از گاوآهن قلمی چندان انجام نمی شود بلکه آنان، اکثرا در فصل بهار برای کشت حبوبات یا انجام آیش، زمین را با رطوبت زیاد شخم سطحی می زنند که موجب فشرده شدن قسمت زیرین خاک و ایجاد لایه ای سخت می شود. این لایه سخت باعث ایجاد اختلال در تهویه خاک، توقف فعالیت موجودات زنده خاک، محدودیت رشد ریشه گیاه، نفوذ نامناسب نزولات جوی، ایجاد رواناب و درنهایت فرسایش آبی و بادی می شود. بنابراین میتوان با مدیریت بهتر کاه و کلش و سایر بقایای گیاهی و با روش مناسب خاک ورزی، وضعیت خاک را بهبود بخشید.