اکبر یعقوبفر
علی محمد هوشمندی
نادر پاپی
هوشنگ لطف الهیان
عبداله حسینی
سیروس نوروزی

این آزمایش برای بررسی تاثیر شکل فیزیکی خوراک، واریته جو و افزودن آنزیم بر عملکرد، خصوصیات لاشه، قابلیت هضم ایلیومی مواد مغذی، برخی فراسنجه های ایمنی و خونی، فعالیت آنزیمی و خصوصیات مورفولوژیکی روده جوجه های گوشتی با استفاده از 972 قطعه جوجه گوشتی سویه راس در قالب طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 2×2×3 با سه تکرار و 27 قطعه جوجه در هر تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی واریته جو (فجر، ریحانه و یوسف)، شکل فیزیکی خوراک (آردی و پلت) و سطح آنزیم (صفر و 05/0گرم در کیلوگرم) بودند. در کل دوره پرورش، مصرف خوراک، سرعت رشدو ضریب تبدیل خوراک تحت تاثیر اثرات اصلی و اثرات متقابل قرار گرفت (05/0P<). پلت نمودن جیره ها و استفاده از آنزیم عملکرد را بطور معنی داری بهبود، چربی بطنی را افزایش و درصد وزن نسبی کبد و صفرا را کاهش داده است (05/0P<). میزان عیار پادتن های تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و IgM تحت تاثیر اثرات اصلی و اثرات متقابل قرار نگرفت. اما میزان IgG با افزودن آنزیم به جیره ها بطور معنی داری افزایش یافت (05/0P<). میزان فعالیت آنزیم های آمیلاز ژژنوم، لیپاز پانکراس وpH تحت تاثیر اثرات اصلی (به استثنای واریته) و اثرات متقابل قرار گرفت(05/0P<). پلت نمودن، افزودن آنزیم و ترکیب آنها در جیره های غذایی حاوی واریته های مختلف جو، به ویژه جیره های حاوی واریته ریحانه سبب کاهش میزان ویسکوزیته محتویات گوارشی و افزایش غلظت اسیدهای چرب فرار و درصد نسبی اسید استیک و اسید بوتیریک شد (05/0P<). تغذیه پرندگان با جیره های حاوی جو واریته فجر، جیره های پلت و یا جیره های حاوی آنزیم، میزان گلوگز ، کلسترول و HDL خون را کاهش داد (05/0P<). قابلیت هضم ایلیومی مواد مغذی، انرژی قابل متابولیسم ظاهری (AME)، انرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت (AMEn) و نسبت راندمان انرژی خالص به انرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت (NE/AMEn) تحت تاثیر واریته قرار گرفت(05/0P<). میزان انرژی خالص (NE) نیزتحت تاثیر اثرات اصلی و اثرات متقابل شکل فیزیکی خوراک، واریته جو و سطح آنزیم قرار گرفت (05/0P<). جیره های حاوی جو واریته ریحانه در مقایسه با سایر واریته ها قابلیت هضم ایلیومی پروتیین (IDP)، قابلیت هضم ایلیومی چربی (IDF)، انرژی خالص (NE)، انرژی قابل متابولیسم ظاهری وانرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت را افزایش داد (05/0P<). پلت نمودند جیره ها انرژی خالص (NE)، انرژی قابل متابولیسم ظاهری و انرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت را کاهش داد و افزودن آنزیم به جیره ها مقدار این شاخص ها و قابلیت هضم پروتیین و چربی را افزایش داد (05/0P<). در مجموع جوجه هایی که از جیره حاوی جو واریته ریحانه بصورت پلت شده و حاوی آنزیم در مقایسه با جیره آردی، عملکرد بهتری داشتند، در تغذیه جوجه های گوشتی قابل توصیه است. کلید واژه ها: انرژی قابل متابولیسم، جوجه گوشتی شکل فیزیکی خوراک، قابلیت هضم ایلیومی، واریته جو