علی اصغر دردائی
مصطفی نیکدل
اصغر فتحعلیزاده

درختان ارس در استان آذربایجان شرقی در منطقه ارسباران پراکنده بوده و حدود 8400 هکتار وسعتدارند.رویشگاه های ارس در اینجنگل هاترکیبی از گونه های Juniperusexcelsa ،J. oblonga و J. foetidissimaمی باشد. با توجه به اینکه این درختان از نظر بستر استقرار و نوع خاک، در سخت ترینشرایطمنطقه پراکنده هستند، ارزش زیست محیطی و حفاظتی بسیارزیادی را دارند. از طرفی نظر به اینکه به علت چرای دام و قطع سرشاخه های درختان ارس توسط جنگل نشینان، تولید شاخه زایی در ایندرختان خیلی محدود می باشد. بنابراین توجه به تولید بذر و عوامل محدودکننده تولید بذرآن ها که عمدتا حشرات بذرخوار می باشند، از اهمیت خاصی برخوردار است. این بررسی باهدف شناسایی حشرات بذرخوار درختان ارس، مطالعه چرخه زندگی و دشمنان طبیعی آن ها در جنگل های ارسبارانانجام گرفت.بر اساس نتایج به دست آمده هفت گونه حشره و یک گونه کنه به شرح زیر به عنوان آفات میوه درختان ارس در ارسباران به دست آمدند.1-زنبور زرد بذرخوار ارس (MegastigmusamicorumBoucek, 1969 (Hym., Torymidae2-پروانه میوه و بذرخوار ارس (Argyresthiapraecocella Zeller, 1839 (Lep., Yponomeutidae3-کنه گالزای بذر ارس (Trisetacussp. (Shevchenko) (Acari, Eriophyiidae4-پروانه میوه و بذر خوار ارس (Pammenemariana(Zerny, 1920)(Lep., Tortricidae5-مگس میوه ارس (Rhagoletisacuticornis(Steyskal, 1979) (Dip., Tephritidae6-شپشک سپردار برگ، شاخه و میوه ارس (Carulaspisjuniperi (Bouché, 1851) (Hom., Diaspididae7-سوسک میوه های پوسیده ارس Ptinusvilliger(Reitter, 1884) (Col., Ptinidae)8-سن بذرخوار Leptoglossussp. (Hem., Coreidae)واژه های کلیدی:آفاتحشره ای، ارس، ارسباران، ایران، بذرخوار