بررسی و شناخت ویژگی های سازه ای رودخانه ها و مسیل های شرق کشور

برای برنامه ریزی درست و بهره برداری صحیح از منابع آبی کشور، داشتن آمار و اطلاعات منابع رودخانه ها امری مهم و بنیادی می باشد. با اجرای این طرح ملی ، اطلاعات مختلفی از ویژگی های ساز ه های احداث شده در بستر و یا حاشیه رودخانه ها و آبراهه های 5 استان کشور جمع آوری و استخراج شد. این اطلاعات از طیف متنوعی، مشتمل بر اطلاعات مکانی و توصیفی رودخانه ها برخوردار می باشد. این اطلاعات با همکاری و هماهنگی مجریان و همکاران استان های استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان و مازندران برای رودخانه ها و مسیل هایی که بر روی نقشه های 1:250000 دیده می شوند از طریق گزارش های موجود و با انجام بازدیدهای صحرایی جمع آوری گردید.استان خراسان شمالی با مساحتی بالغ بر 28166 کیلومترمربع که 71/1 درصد مساحت کشور را تشکیل می دهد، به دلایل شرایط خاص اقلیمی و وضعیت بارش در این مناطق، یکی از مناطق سیل خیز کشور محسوب شده و شبکه گسترده ای از رودخانه های دایمی، فصلی و سیلابی در آن گسترده شده اند که اغلب آن ها از داخل استان سرچشمه گرفته و درنهایت به دریای خزر و بخشی نیز به کویر مرکزی ایران منتهی می گردند. به منظور شناخت ویژگی های فرسایش حاشیه این رودخانه ها، ابتدا بر اساس شبکه هیدروگرافی بر روی نقشه 250000: 1، شبکه رودخانه های استان تهیه و سپس با توجه به محدود ه های مطالعاتی تماب، کل استان به 22 محدوده مطالعاتی تقسیم شد و شبکه رودخانه ای هر واحد مطالعاتی تهیه و رودخانه های آن شماره گذاری گردید. با انطباق شبکه هیدروگرافی 1:250000 تهیه شده با شبکه هیدروگرافی نقشه های توپوگرافی 1:25000، و نقشه های ساز ه های موجود که ارز اداره کل منابع طبیعی تهیه شده بود، همچنین بازدیدهای میدانی صورت گرفته اطلاعاتی نوع و تعداد ساز ه های موجود و محل قرارگیری آن ها بر روی آبراهه ها مشخص گردید. درنهایت کلیه اطلاعات جمع آوری شده از عملیات میدانی و سنجش ازدور، به صورت بانک اطلاعاتی مشخصات فرسایش مسیل ها در قالب لایه های ArcGIS و فایل های dbf و Excel مدون شدند. تعداد 22 محدوده مطالعاتی شناسایی گردید. تعداد کل ساز ه های موجود در محدوده مطالعاتی 389 سازه است که در این میان 288 سازه در حوزه اترک واقع است، 20 سازه در تنها زیر حوزه مطالعاتی از حوزه گرگان که همگی پل می باشند و 81 سازه نیز متعلق به حوزه کویر مرکزی ایران است. لذا حوزه اترک با اختصاص بیش از 74 درصد بیشترین فراوانی کل ساز ه های موجود در محدود ه های مطالعاتی را به خود اختصاص داده است.واژه های کلیدی: اطلاعات توصیفی، اطلاعات مکانی، سازه، مسیل، استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، مازندران ،