جعفر رضایی
حیدر صید زاده

هدف از اجرای تحقیق حاضر، مقایسه اقتصاد خانوارهای روستایی و عشایری استان ایلام است. این تحقیق از نوع اسنادی و میدانی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده و از روشهای اعتبار محتوا و ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برای بررسی اعتبار و پایایی پرسشنامه استفاده شده است. در این تحقیق با استفاده از روش های محاسبه تولید ناخالص داخلی، سهم عشایر از تولید ناخالص داخلی استان محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد: حدود 11/57 درصد از ارزش افزوده کل بخش دامداری استان متعلق به جامعه عشایری و 46/18 درصد آن متعلق به خانوارهای روستایی می باشد. سهم جامعه عشایری از کل ارزش افزوده بخش صنایع دستی استان 58/1 درصد و سهم جامعه روستایی برابر 26/7 درصد است. از مجموع تولید ناخالص داخلی استان سهم جامعه عشایری 13/8 درصد و سهم جامعه روستایی 8/29 درصد می باشد. متوسط درآمد سالانه یک خانوار عشایری نمونه 457 میلیون ریال و متوسط ارزش افزوده کل یک خانوار عشایری درسال، 299 میلیون ریال می باشد. یک خانوار روستایی درسال 214 میلیون ریال درآمد سالانه دارد. ارزش افزوده کل در همین دوره زمانی، 105 میلیون ریال برای یک خانوار روستایی می باشد. سهم فعالیت دامداری از کل درآمدهای سالانه جامعه عشایری 79 درصد و جامعه روستایی 6/50 درصد است. خانوارهای جامعه روستایی در زمینه منابع درآمدی از تنوع بالاتری برخوردارند و دسترسی بیشتری به سایر منابع درآمدی دارند. شاخص اقتصادی نسبت منافع به مخارج فعالیت دامداری در هر دو جامعه مثبت و دارای توجیه اقتصادی است که درجامعه عشایری از توجیه بالاتر و اقتصادی تری برخوردار است. بازآفرینی و به روز کردن دانش بومی عشایر در زمینه تولید صنایع دستی پرتقاضا، آموزش اصول علمی کشت محصولات، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی و دامی در مناطق عشایری، و متنوع کردن منابع درآمدی عشایر از طریق ایجاد کسب و کارهای کوچک و زودبازده، ازجمله پیشنهادات مطرح شده برای بهبود وضع اقتصادی عشایر استان می باشند.کلمات کلیدی : اقتصاد عشایر، استان ایلام ، فعالیت های اقتصادی، خانوارهای روستایی، خانوار های عشایری