لاله نراقی
امیر ارجمندیان
داوود تقی ای
سید محمد کریم قادری
اکرم صالحی عظیمی
احمد قدیمی گرجانی
محمود بهبهانی
محمد رضا قدیمی

بیماری پژمردگی آوندی سیب زمینی ناشی از Verticillium dahliae، V. albo-atrumو Fusarium oxysporum از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حال حاضر، رایج ترین روش برای کنترل این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم و سموم شیمیایی است ولی به دلیل عدم پایداری در مقاومت ارقام نسبت به بیماری و یا مقاومت نسبت به سموم، این گونه روش ها در برخی موارد موثر واقع نمی شود. یکی از روش های کنترل این بیماری، کنترل بیولوژیکی با استفاده از قارچ های آنتاگونیست است. برای رسیدن به هدف فوق ، ضروری به نظر رسید که پروژه تحقیقی- تطبیقی بر اساس نتایج پروژه تحقیقاتی تحت عنوان "امکان مبارزه بیولوژیک با بیماری پژمردگی ورتیسلیومی سیب زمینی با استفاده از قارچ آنتاگونیست Talaromyces flavus در شرایط مزرعه" اجرا شود تا این گونه روش کنترل نیز برای کشاورزان آشنا و قابل استفاده شده و بدین ترتیب روشی برای کنترل بیماری های مذکور ترویج گردد. برای اجرای این پروژه ، ابتدا زادمایه ی T. flavusاز طریق تکثیر موثرترین جدایه ی T. flavus (TF-Po-V-52) روی بستر سبوس برنج تهیه شد. سپس، در دو مزرعه واقع در شهرستان های همدان و بهار با سابقه ی آلودگی به بیماری های پژمردگی، تیمار متاثر از غده های بذری آغشته به زادمایه T. flavus با شاهد (شرایط زارع) مقایسه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت مقایسه میان تیمار و شاهد از لحاظ درصد وقوع و شدت بیماری و عملکرد کل انجام گرفت. نتایج شهرستان همدان نشان داد که کاهش درصد وقوع و شدت بیماری پژمردگی آوندی در تیمار بیولوژیک نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 22/22 و 26/55 درصد بوده است. همچنین، در این شهرستان، میزان افزایش عملکرد در تیمار بیولوژیک نسبت به شاهد به میزان 56/9 درصد محاسبه شد. از طرف دیگر نتایج شهرستان بهار نشان داد که کاهش درصد وقوع و شدت بیماری پژمردگی آوندی در تیمار بیولوژیک نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 77/27 و 40 درصد بوده است. در این شهرستان، به دلیل تغییر شکل غده ها ناشی از مصرف بی رویه علف کش توفوردی توسط کشاورز مربوطه، میزان محصول به دست آمده در بخش های مختلف هر تیمار متناقض بود و محاسبه دقیق عملکرد امکان پذیر نگردید. در مجموع با اجرای این پروژه مشخص شد که با کاربرد غده های بذری آغشته به قارچ کش بیولوژیک T. flavus در مزارع سیب زمینی کشاورزان، کاهش درصد وقوع و شدت بیماری پژمردگی آوندی و افزایش عملکرد تحقق می یابد. واژه های کلیدی: غده سیب زمینی، کنترل بیولوژیک، Verticillium dahliae، Verticillium albo-atrum، Fusarium oxysporum