امیر یزدان‌سپاس
مسعود کامل
تقی بابایی
جهانبخش سوری
محمود ناظری
مسعود عزت‌احمدی
غلام‌رضا امین‌زاده
محمد رضایی
میر‌سعید عابدی
فرزاد افشاری
رحیم هوشیار
صفر‌علی صفوی
محمود عطا‌حسینی
ناصر قویدل
علی‌رضا اوحدی
مسلم شیخی
حمید حسینی
بهمن کوهستانی
حسین اکبری
شهرام شاه‌علی نژاد
میر‌محمد حاج‌میر آقا
شهرام شیر‌علیزاده
احد حضرتی‌پور
حسین بایرامی
بهیه مشیر‌آبادی
مریم مرتضی‌قلی
ابراهیم بابایی‌گل
محمد‌تقی شفیع‌پور
حسین ابراهیمی
رسول نوید‌آذر

بروز صفات مختلف در ژنوتیپ ها تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث واکنش های متفاوت ژنوتیپ ها نسبت به شرایط محیطی می شود، لذا تعیین سازگاری آنها در محیط های مختلف ضروری می باشد. این بررسی با شرکت 8 لاین امید بخش گندم زمستانه وبینابین با احتساب ارقام شاهد اروم، زارع و میهن جمعا به تعداد 11 ژنوتیپ در 8 ایستگاه تحقیقاتی (کرج، اراک، همدان، مشهد، جلگه رخ، اردبیل، میاندوآب و تبریز) در شرایط آبی و 9 لاین نیز با احتساب ارقام زارع و میهن بعنوان ارقام شاهد جمعا 11 ژنوتیپ در شرایط تنش خشکی پس از مرحله گلدهی در 6 ایستگاه (کرج، زنجان، اراک، همدان، تبریز و اردبیل) طی سال های زراعی 95-1393 به مورد اجرا درآمد. طرح آماری مورد استفاده در تمامی ایستگاهها طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار بود. مراقبت های لازم در طول دوره رشد و نمو گیاه انجام گرفت. در آزمایش تنش خشکی، آبیاری های پس از مرحله گلدهی قطع و تا رسیدن و برداشت محصول آبیاری دیگر انجام نپذیرفت. پس از برداشت محصول و جمع آوری داده ها، تجزیه واریانس ساده و مرکب با استفاده از نرم افزارSAS انجام و سپس روش گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری برای انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد بالا و پایدار استفاده گردید. دامنه عملکرد دانه 8 لاین گندم شرکت کننده در آزمایش آبی در این پروژه 6791 تا 7650، میانگین عملکرد آنها 7350 و انحراف معیار آنها 293کیلوگرم در هکتار بود. میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد اروم، زارع و میهن به ترتیب برابر بود با 7116، 7134 و 7954، با میانگین 7401 و انحراف معیار 391 کیلوگرم در هکتار بود. نهایتا از بین این 8 لاین گندم هیچ لاینی برتر از برترین رقم شاهد (میهن) نبود. دامنه عملکرد دانه 9 لاین گندم شرکت کننده در آزمایش تنش خشکی در این پروژه 4871 تا 5348، میانگین عملکرد آنها 5093 و انحراف معیار آنها 171 کیلوگرم در هکتار بود. میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد زارع و میهن به ترتیب 4534 و 5128 با میانگین کل 4831 و انحراف معیار 297کیلوگرم در هکتار بود. نهایتا از بین این 9 لاین گندم، لاین های CD-93-9 و CD-93-10 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 5137 و 5348 کیلوگرم در هکتار که دارای خصوصیات زراعی مطلوب و مقاوم به بیماری زنگ زرد بودند انتخاب شدند. لاین های انتخابی پس از تکثیر بذر آنها در پروژه های تحقیقی-ترویجی شرکت و مورد بررسی بیشتر قرار خواهند گرفت.20-واژه های کلیدی :گندم نان، سازگاری عمومی، سازگاری خصوصی، اقلیم سرد، شرایط آبی، تنش خشکی، پایداری عملکرد.