محمد رئیسیان زاده
حسن فضایلی
علیرضا حسابی
رضا فیضی
قاسم مقصودی نژاد
سعید حسنی

این پژوهش به منظور تعیین ویژگی های سیلویی علوفه ارزن مرواریدی (Pennisetum glaucum) و اثر افزودن ملاس و اوره بر خاصیت سیلویی آن انجام گرفت. گیاه مزبور در اردیبهشت سال 1391، در ایستگاه تحقیقاتی طرق، واقع در حومه مشهد، کشت گردید و در مهر ماه از چین دوم (در زمان گلدهی و رسیدن به ارتفاع بیش از 60 سانتی متر، از ارتفاع10- 15 سانتی متر از سطح زمین) به اندازه مورد نیاز جمع آوری شد و با استفاده از چاپرمعمولی خرد گردید. علف خرد شده مطابق فرمول های زیرآماده شد و درکیسه های پلاستیکی به وزن تقریبی حداقل 5 کیلو گرم سیلو شد :1- علوفه ارزن مرواریدی چاپر شده، 2- علوفه ارزن مرواریدی چاپر شده +10% ملاس چغندر قند (براساس ماده خشک)، 3-علوفه ارزن مرواریدی چاپر شده + 1 % اوره (بر اساس ماده خشک)، 4-علوفه ارزن مرواریدی چاپر شده +10% ملاس چغندر قند +1% اوره ( بر اساس ماده خشک). هر فرمول که به منزله یک تیمار محسوب شددر 12 کیسه جداگانه سیلو شد. در روز اول قبل از سیلونمودن و سپس درروز های 20 و40 پس از سیلوکردن از هر تیمار4 واحد آزمایشی باز شد و از آن ها نمونه برداری شد. مقدار pH نمونه ها پس از نمونه برداری تعیین شد و سپس نمونه ها مورد تجزیه آزمایشگاهی قرار گرفتند. آزمایش تولید گاز برای تخمین فراسنجه های تخمیر پذیری و برآورد قابلیت هضم ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم در سیلاژها پس از 40 روز از زمان سیلو نمودن انجام شد. اطلاعات بدست آمده در هر مرحله دسته بندی شد و در قالب طرح کاملا تصادفی، تجزیه آماری شد. با گذشت زمان از صفر تا 40 روز ، کاهش معنی دار در میزان pH مواد سیلویی در کلیه تیمارهای آزمایش مشاهده شد (05/0 P<). در روز 40 بیشترین pH مربوط به تیمار 3 معادل 12/5 و کمترین pH مربوط به تیمار 2 معادل 40/4 بود، اما بین تیمارهای 1و 4 اختلاف معنی داری وجود نداشت. استفاده از ملاس باعث تسریع در فرآیند تخمیر سیلویی و منتج به کمترین سطح pH سیلاژ شد. افزودن ملاس اثری بر میزان پروتیین خام نداشت اما سبب کاهش میزان آمونیاک در سیلو شد، در حالی که افزودن اوره (با و بدون ملاس) سبب بالارفتن نسبت آمونیاک در سیلو ها شد (05/0 P<). میزان گاز تولیدی، حاصل از آزمون گاز، با افزودن اوره کاهش نشان داد اما ماده آلی قابل هضم تحت تاثیر تیمار قرار نگرفت. با این حال انرژی قابل متابولیسم در سیلاژ های حاوی اوره و نیز اوره و ملاس بالاتر بود (05/0 P<). به طور کلی می توان نتیجه گرفت که علف ارزن مرواریدی به تنهایی قابلیت سیلو شدن را دارا می باشد هر چند که با افزودن ملاس می توان سرعت تخمیر را افزایش داد و کیفیت سیلاژ را بهبود بخشید. در عین حال جهت کسب اطلاعات کاربردی لازم است نتایج آزمایش در سطح مزرعه و در تغذیه عملی دام ها مورد آزمون قرار بگیرد. واژه های کلیدی: ارزن علوفه ای، سیلاژ، اوره، ملاس