انتخاب برای بهبود عملکرد و تخمین پارامترها و روند ژنتیکی صفات اقتصادی مرغهای بومی استان فارس

این پژوهش، در ایستگاه اصلاح نژاد مرغ های بومی فارس، باهدف اصلاح نژاد و بهیود عملکرد صفات اقتصادی(صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) انجام شد. در این ایستگاه برخی رکوردهای شجره ای و صفات تولیدی و تولید مثلی ثبت میشود ، که در این پژوهش از داده های جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی فارس در طی سالهای 1369 تا 1393 (22 نسل) استفاده شد. برای برآورد مولفه های واریانس-کواریانس و همچنین پارامترهای ژنتیکی صفات، از داده های مربوط به صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) که صفات مورد نظر این پژوهش در معیار انتخاب و صفات وزن بدن در یک روزگی، و وزن بلوغ جنسی و وزن اولین تخم مرغ که صفات همبسته بودند استفاده شد. آنالیز اطلاعات با استفاده از مدل دام چند صفته و در نرم افزار WOMBATو با روش حداکثر درست نمایی محدود شده انجام و ارزش های اصلاحی همه پرنده ها پیش بینی شد. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات مورد مطالعه طی 22 نسل انتخاب با استفاده از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و فنوتیپی بر نسل برآورد شد. همچنین در این تحقیق، 6 مدل حیوانی مختلف برازش و معنی داری آثار مدل ها با آزمون نسبت درستنمایی بررسی شد. کلیه مدل ها شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم بودند و تفاوت آنها با یکدیگر در برازش آثار ژنتیکی افزایشی مادری، محیطی مادری و کوواریانس اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری بود. بیشترین و کمترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن بدن در یک روزگی(01/0±56/0) و وزن اولین تخم مرغ (01/0±24/0) برآورد شد. ضرایب تابعیت میانگین ارزش اصلاحی برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 16/0 ، 24/5، 88/9، 54/1- ، 11/8 ، 03/1 ،04/0- ، و 28/0 بدست آمد که همه آنهااز نظر آماری معنی دار بودند. ضرایب تابعیت میانگین فنوتیپی صفات برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 32/0 ، 42/9، 23/16، 68/1- ، 35/20 ، 56/0- ،22/0، و 47/0 بدست آمد که به استثنای وزن بدن در سن یک روزگی و وزن اولین تخم مرغ ، بقیه صفات از نظر آماری معنی دار بودند. به طور کلی، نتایج این تحقیق با توجه به پارامترهای برآورد شده نشان داد که امکان بهبود صفات مورد مطالعه و افزایش میانگین آنها، با استفاده از روش های مناسب انتخاب ژنتیکی وجود داشته و پیشرفت ژنتیکی در صفات تحت انتخاب و صفاتی که همبستگی ژنتیکی با صفات تحت انتخاب داشتند تا حدودی صورت گرفته است. همچنین نتایج حاصل از تحقیق حاضر در آنالیز صفات تولیدی و تولید مثلی با 6 مدل مختلف نشان داد که سهم آثار مادری در ایجاد واریانس فنوتیپی بسیار بیشتر ازاثرژنتیکی افزایشی مستقیم بوده وکوواریانس اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری منفی برآورد شد . در نتیجه، حذف این آثار از مدل تجزیه و تحلیل تمامی صفات به جز صفت تعداد تخم مرغ موجب بیش از حد برآورد شدن مولفه واریانس ژنتیکی افزایشی و در نتیجه وراثت پذیری مستقیم این صفات خواهد شد و پیشنهاد می شود که آنالیز صفات با مناسبترین مدل انجام شود. کلید واژه ها : وراثت پذیری ، روند ژنتیکی، مدل حیوان، همبستگی ژنتیکی،اثرات مادری، مرغ بومی فارس