علی اصغر میری
صادق واله آزادی
بهرام دانا فر
علی محمد طباطبایی
سیروس طالبی
عمران عالیشاه

در این طرح 90 رقم و ژنوتیپ از ژرم پلاسم های پنبه کشور جهت مطالعه در نظر گرفته شد تا اثرات سلکسیون مورد بررسی قرار گیرد و صفات مختلف از نظرحفظ، خلوص ژنتیکی و خصوصیات مرفولوژیکی تثبیت گردد و در نهایت توده بذری خالص و یکنواخت تهیه و تکثیرگردد. این طرح ازسال 1389 به مدت یک سال در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد اجرا گردید. در سال نخست توده ای از هر ژنوتیپ در سطح 500 مترمربع با فواصل 20×80 سانتی مترکشت شد. کلیه عملیات زراعی پنبه شامل کاشت، داشت و برداشت طبق دستورالعمل زراعی پنبه انجام شد. عملیات سلکسیون منفی در زمان شروع گلدهی (مخلوط کشی بوته های غیر فرم در هرژنوتیپ یا رقم) و عملیات سلفینگ بر روی بوته هایباقی مانده بمدت دو هفته انجام گردید. از هر ژنوتیپ در مزرعه تعداد 150تا200 تک بوته انتخاب شد. در نهایت تعداد 25 تا50 تک بوته براساس تعیین خواص کیفی غربال و گزینش شدند. توده وش خالص لاینها وتوده سلف شده در هررقم و ژنوتیپ به طور جداگانه برداشت شد. در سال دوم توده سلف و تک بوته های انتخابی به همراه شاهد بصورت ردیف های جداگانه کشت وعملیات سلکسیون همچون سال اول انجام شد. در پایان سال مجددا تک بوته انتخاب گردید. سال سوم هم مشابه سال دوم تکرار شد. درسال چهارم در حدود 3 تا 7 لاین برتر شناسایی گردید. نتایج نشان داد که لاین های سلکسیون و سلف در مقایسه با شاهد (توده بذری اولیه بدون انجام سلکسیون منفی)، از نظر کیفیت الیاف برتر بوده و از نظر ژنتیکی وفنوتیپی، لاین ها و توده بذری سلف شده دارای خلوص بوده که در برنامه های تحقیقاتی، تولید و تکثیر ارقام، آزاد سازی ارقام جدید پنبه و تولید هیبرید می تواند مورد استفاده قرار گیرد. نتیجه اجرای طرح تولید بذرازهر واریته و ژنوتیپ که ازلحاظ کمیت وکیفیت الیاف بهتربودند که ازلحاظ ژنتیکی و فنوتیپی، لاینها وتوده بذری خالص بودند،برداشت گردید.بذرهادرانبار ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد نگهداری می شود تا در جهت استفاده برنامه های تحقیقاتی،تولید،تکثیر ارقام جدید پنبه وتولید بذور هیبرید می تواند، مورد استفاده قرار گیرد .واژه های کلیدی: سلکسیون ، ژنوتیپ پنبه ، سلف و صفات ژنتیکی