اردلان ذوالفقاران
امیر نورجو
جواد رضایی
نجم الدین منصوریان
بهزاد حصاری
علیرضا عیوضی
مهدی اکبری

مدل هایی که اثرات مقادیر مختلف آب بر عملکرد محصول را به صورت کمی شبیه سازی می کنند، ابزارهایی مفید در مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینه سازی کارایی مصرف آب می باشند. در این طرح با استفاده از مدل های SWAP و AquaCrop بهینه سازی تولید چغندرقند در شرایط اقلیمی منطقه مشهد و میاندوآب مورد بررسی قرار گرفت و هر دو مدل ، واسنجی و صحت سنجی شدند. نتایج نشان داد که روند کلی تغییرات عملکرد شبیه سازی شده توسط مدل ها در تیمارهای کم آبیاری بر روند تغییرات عملکرد به دست آمده در مزرعه (مقادیر مشاهداتی) تطابق دارد. ضریب همبستگی (R2) بین عملکرد شبیه سازی شده توسط مدل و عملکرد مشاهداتی برای مدلهای SWAP و AquaCrop در منطقه مشهد، به ترتیب، 90 و 84 درصد و در منطقه میاندوآب به ترتیب 71 و 55 درصد به دست آمد. برآورد هر دو مدل در حالت بدون تنش آبی تطابق بیشتری با عملکرد واقعی داشت. مقایسه سناریوهای مختلف مدیریت آبیاری نشان داد کم آبیاری 20٪ در طول فصل زراعی مناسب ترین سناریو برای حصول حداکثر بهره وری مصرف آب می باشد. مدلهای SWAP و AquaCrop عملکرد ریشه چغندرقند برای سناریوی منتخب را در منطقه مشهد، به ترتیب با 2/16 و 3/14 و در منطقه میاندوآب، به ترتیب با 2/11 و 5/14 درصد کمتر نسبت به مقدار اندازه گیری شده شبیه سازی کردند. کاهش دقت مدل AquaCrop در مقایسه با مدل SWAP بیشتر بود لذا برای برآورد عملکرد چغندرقند مدل SWAP پیشنهاد می گردد. واژه های کلیدی: چغندرقند، شبیه سازی عملکرد، مدل SWAP و AquaCrop ، مشهد، میاندوآب