رحیم احمد وند
علی اکبر قنبری
بیژن فولادی

در این تحقیق واکنش ‮‭13‬ رقم و لاین امیدبخش لوبیا نسبت به ویروس موزاییک معمولی لوبیا ‭ (Bean common mosaic virus) ‬در شرایط گلخانه ای بررسی شد. برای این منظور، تعداد ‮‭140‬ نمونه مشکوک به آلودگی ویروسی از مناطق لوبیاکاری استان های زنجان و البرز جمع آوری گردید. با انجام تست الایزا ‭(DAS-ELISA) ‬بوته های آلوده به ‭BCMV ‬مشخص شده و نتایج نشان داد که مزارع اطراف دانشگاه زنجان بیشترین آلودگی(%‮‭70‬) را دارند. پس از خالص سازی بیولوژیک ویروس روی گیاه محک کینوا ‭(Chenopodium quinoa)‬، روی رقم حساس اختر مایهصزنی وتکثیر شده و با انجام تست الایزا آلودگی بوته ها تایید گردید. در ادامه تعداد ‮‭30‬ گیاهچه از هریک ژنوتیپ های آزمایشی در مرحله دو برگی توسط این ویروس به صورت مکانیکی مایه زنی شدند. چهار هفته پس از مایه زنی مکانیکی، واکنش گیاهان آزمایشی توسط تست الایزا بررسی شد. پس از تعیین درصد آلودگی هر یک از ژنوتیپهای مورد آزمایش، حساسیت یا مقاومت ژنوتیپها تعیین گردید. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های هیبرید گلی ا ناز، ‭KS‬‮‭21676‬، پاک، D‮‭81083‬ و ‭KS‬‮‭31169‬ بسیار مقاوم، ژنوتیپصهای درسا، ‭KS‬‮‭21682‬ و ‭KS‬‮‭4110‬ (الماس) مقاوم هستند. از طرفی ارقام محلی خمین، صدری و ‭KS‬‮‭21191‬ (غفار) حساس و رقم گلی خیلی حساس بود. میزان بذرزادی ویروس نیز به ترتیب در ارقام اختر و غفار ‮‭33/3‬ و ‮‭20‬ درصد تعیین گردید. واژه های کلیدی : لوبیا، ویروس موزاییک معمولی لوبیا، مقاومت