هاشم کمالی
حسن ملکشی
علی جوینده
محمد سیرجانی
منصور فلاحی
هادی آرین
مهدی عراقی

شپشک آردآلود مو ‭Planococcus ficus (Hemiptera:Pseudococcidae) ‬یکی از آفات مهم درختچه های مو در استان خراسان رضوی می باشد. این آفت در مراحل پورگی و حشره بالغ از شیره گیاهی میزبان تغذیه کرده و مقدار نسبتا زیادی عسلک ترشح میصکند. عسلک مترشحه سبب جلب مورچهصها و در نهایت ممانعت از فعالیت دشمنان طبیعی آفت می شود. گرد و غبار به همراه قارچ دوده به عسلک چسبیده و مانع تبخیر آب حبه ها شده و موجب سیاه شدن و پوسیدگی کشمش حاصله و کاهش کیفیت محصول می گردد. کفشدوزک شکارگر ‭Cryptolaemus montrouzieri ‬یکی از دشمنان طبیعی این آفت در دنیا می باشد. به منظور کاهش مصرف سموم و بقایای حشرهکش در محصول انگور، امکان کنترل بیولوژیک آفت توسط این کفشدوزک در شهرستان کاشمر در سال های ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬مورد مطالعه قرار گرفت. کلنی اولیه شپشک آرد آلود مو به عنوان غذای کفشدوزک شکارگر، بر روی جوانه های سیب زمینی، کدو و نهال های انگور پرورش داده شد. برای رهاسازی از لاروهای سن سه شکارگر استفاده شد. تعداد لاروهای سن سه، تعداد و زمان مراحل رهاسازی لارو شکارگر کفشدوزک، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در شش تیمار، شامل رهاسازی تعداد ‮‭100‬ لارو روی هر درختچه در یک مرحله با شروع تخمریزی نسل اول شپشک، رهاسازی تعداد ‮‭100‬ لارو در یک مرحله با شروع تخمریزی نسل دوم شپشک، رهاسازی تعداد ‮‭100‬ لارو در یک مرحله با شروع تخمریزی نسل سوم شپشک، رهاسازی تعداد ‮‭50‬ لارو در نسل اول و تعداد ‮‭50‬ لارو در نسل دوم، رهاسازی هر بار تعداد ‮‭50‬ لارو شکارگر سن سه در سه مرحله در شروع نسل اول، دوم و سوم و تیمار شاهد بدون رهاسازی کفشدوزک در چهار تکرار و پنج درخت در هر تکرار، مورد آزمایش و مقایسه قرار گرفت. درصد میوه های سالم در زمان برداشت محصول محاسبه گردید. با استفاده از نرم افزار آماری 9‭.SAS ver ‬، تجزیه واریانس دادهصها تعیین و مقایسات لازم بین میانگین تیمارهای مختلف انجام و مناسب ترین تیمار که بیشترین کارایی را در کنترل آفت داشت معرفی شد. به منظور کنترل مورچه روی بوته های انگور، از چندین روش استفاده گردید. نتایج نشان داد، اختلاف بین تیمارصها در هر دو سال در درصد مرگ و میر شپشک نسبت به شاهد در سه نوبت نمونهص برداری و درصد خوشهصهای سالم انگور نسبت به شاهد معنیصدار شد. بیشترین درصد مرگ و میر آفت در هر دو سال و هر سه زمان نمونه-برداری در تیمار رهاسازی تعداد ‮‭50‬ لارو در نسل اول شپشک و تعداد ‮‭50‬ لارو در نسل دوم شپشک، حاصل شد بهص طوری که این تیمار تا ‮‭15‬ روز پس از اعمال، حدود %‮‭50‬ و پس از آن تا %‮‭35‬ آفت را مهار کرد. بیشترین درصد خوشهصهای سالم هم در هر دو سال در این تیمار بدست آمد. واژههای کلیدی: کنترل بیولوژیک، شپشک آرد آلود مو، کفشدوزک شکارگر،کاشمر، ایران