عباسعلی اندرخور
علی یعصوبی
سیاوش رعیت پناه

دو لاین خالص جدید حاصل از تلاقی ترکیبات ‭Forest*telar ‬و‭Sahar*Kw‬‮‭505‬ سویا که بترتیب با نام های ‮‭2001‬ و ‮‭2002‬ بوده در مازندران سلکسیون و تولید گردیدند. به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت، بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد و همچنین خصوصیات رویشی دو لاین جدید با هدف استفاده بهینه هرچه بیشتر از زمین زراعی و افزایش عملکرد دانه سویا در واحد سطح این پروژه در سال های زراعی ‮‭1393-94‬ در ایستگاه تحقیقات زراعی دشت ناز به اجرا در آمد. در این آزمایش تاریخ های مختلف کاشت(‮‭10‬ خرداد‮‭15‬، تیر، ‮‭20‬ مرداد) بعنوان فاکتور اصلی و رقم ساری و دو لاین جدید سویا با نامهای ‮‭2001‬ و ‮‭2002‬ بعنوان فاکتور فرعی در قالب آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار به اجرا در آمد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر سال، تاریخ های مختلف کاشت به عنوان فاکتور اصلی و همچنین ارقام به عنوان فاکتور فرعی برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1% معنی دار شد. همچنین اثر متقابل سال در تاریخ های مختلف کاشت و سال در ارقام مورد بررسی برای کلیه تیمار به غیر از تعداد کل غلاف در سطح احتمال 5 و1 درصد معنی دار شد. و اثر متقابل تیمار تاریخ های مختلف کاشت در ارقام و اثر متقابل سه جانبه سال ا تاریخ های مختلف کاشت ا ارقام فقط برای صفت طول دوره رویش در سطح یک درصد احتمال معنی دار گشت. مقایسه میانگین داده ها برای سطوح مربوط به اثر تاریخ های کاشت نشان داد که بیشترین طول دوره گلدهی، عملکرد دانه و تعداد کل غلاف بترتیب با میانگین ‮‭30 /39‬ ، ‮‭30/11‬ روز ، ‮‭1901‬ ، ‮‭1931‬ کیلوگرم در هکتار و ‮‭22‬/،‮‭44/44 52‬ عدد مربوط به تاریخ های کاشت‮‭10‬ خرداد و ‮‭15‬ تیر بوده و وزن هزار دانه با میانگین 9/،‮‭166/2 169‬ گرم مربوط به تاریخ های کاشت ‮‭15‬ تیر و ‮‭20‬ مرداد بود که در کلاس ‭A ‬با احتمال 1% قرار گرفته اند. از نظر ارقام مورد بررسی بیشترین طول دوره گلدهی با میانگین ‮‭33/28‬ روز مربوط به لاین ‮‭2002‬ و بیشترین عملکرد دانه با میانگین ‮‭2697‬ کیلوگرم در هکتار مربوط به لاین‮‭2001‬ بوده که در کلاس ‭A ‬با احتمال 1% قرار گرفتند. واژه های کلیدی: اثر متقابل، تجزیه مرکب، سویا ، طول دوره رویش، عملکرد دانه.