گزارش نام گذاری و آزاد سازی رقم جدید چغندر قند هیبرید منوژرم مقاوم به ریزومانیا و نماتد سیستی چغندرقند صشکوفا ‭(SBSI034)‬

بیماری ویروسی ریزومانیا و نماتد سیستی چغندرقند از چالش های مهم زراعت چغندرقند بهاره در ایران می باشند. حدود ‮‭50‬ درصد سطح زیر کشت چغندرقند کشور تحت تاثیر این دو بیماری است و استفاده از رقم مقاوم ساده ترین و کارآمدترین روش مدیریت هر دو بیماری به شمار می رود. در این راستا، در سال ‮‭1386‬ یک لاین اوتایپ مقاوم به ریزومانیا با شش لاین نرعقیم، تلاقی و سینگل کراس های حاصل در سال ‮‭1387‬ در شرایط گلخانه ارزیابی مقاومت شدند و سینگل کراس ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ به عنوان والد مادری مقاوم شناسایی شد. جهت تعیین والد پدری، از تلاقی پنج توده گرده افشان حامل ژنهای مقاومت به ریزومانیا و نماتد با والد مادری ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ ، پنج هیبرید تست کراس حاصل شد. هیبریدهای تست کراس دو سال درچهارمنطقه (کرج، مشهد، شیراز و میاندوآب) مقایسه محصولی شدند. همزمان در شرایط گلخانه و با کمک نشانگر مولکولی نیز مقاومت آنها به هر دو بیمارگر ویروس عامل بیماری ریزومانیا و نماتد سیستی بررسی شد. به استناد نتایج دو ساله و گلخانه، هیبریدهای (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭27‬ و (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭31‬ انتخاب و در یک آزمایش ‮‭12‬ رقمی با سایر هیبریدهای امیدبخش و ارقام شاهد در قالب آزمون تعیین ارزش زراعی در چهار منطقه و دو سال ارزیابی شدند. به استناد نتایج ارزیابی مقدماتی، هر پنج هیبرید جدید در شرایط آلوده به ریزومانیا ضمن برتری از سایر ارقام ایرانی(پارس و تربت) با ارقام شاهد خارجی در گروه برتر قرار گرفتند اما از نظر مقاومت به نماتد سیستی در شرایط گلخانه هیبرید (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭27‬ از بقیه مقاومتر بود. نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی در سالهای ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ نشان داد که این هیبرید با عملکرد شکر سفید معادل ‮‭99/1‬ درصد شاهدهای خارجی آزمایش با آنها در یک گروه آماری قرار دارد و با کد ‭SBSI‬‮‭034‬ به عنوان یک رقم جدید قابل معرفی است. در آزمایشهای میدانی سال ‮‭1393‬ در حوزه کارخانه های قند خوی، قزوین، نیشابور، فریمان و تربت حیدریه عملکرد شکر ‭SBSI‬‮‭034‬ حدود 8 تا 9 تن در هکتار (معادل ‮‭94‬ تا ‮‭132‬ درصد میانگین ارقام شاهد خارجی) بود و در شرایط زارعین در حوزه کارخانه قند تربت حیدریه با عملکرد ریشه ‮‭61/9‬ تن در هکتار از سایر ارقام داخلی و خارجی برتر بود. هیبرید جدید ‭SBSI‬‮‭034‬ یک رقم دیپلویید منوژرم با مقاومت دوگانه به ریزومانیا و نماتد سیستی و مناسب کشت بهاره در مناطق مختلف کشور می باشد.