باقر محمودی
رحیم محمدیان
محسن آقایی زاده
پرویز مهدیخانی
مسعود احمدی
جمشید سلطانی
علیرضا قائمی
محسن آقایی زاده
محسن بذرافشان
کیوان فتوحی
سعید دارابی
سعید مطلوبی
سعید واحدی
رحیم محمدیان
محمد عبدالهیان نوقابی
پیمان نوروزی
سعید صادق زاده
محمد رضا اوراضی زاده
عبدالمجید خورشید
اباذر رجبی

بیماری ویروسی ریزومانیا و نماتد سیستی چغندرقند از چالش های مهم زراعت چغندرقند بهاره در ایران می باشند. حدود ‮‭50‬ درصد سطح زیر کشت چغندرقند کشور تحت تاثیر این دو بیماری است و استفاده از رقم مقاوم ساده ترین و کارآمدترین روش مدیریت هر دو بیماری به شمار می رود. در این راستا، در سال ‮‭1386‬ یک لاین اوتایپ مقاوم به ریزومانیا با شش لاین نرعقیم، تلاقی و سینگل کراس های حاصل در سال ‮‭1387‬ در شرایط گلخانه ارزیابی مقاومت شدند و سینگل کراس ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ به عنوان والد مادری مقاوم شناسایی شد. جهت تعیین والد پدری، از تلاقی پنج توده گرده افشان حامل ژنهای مقاومت به ریزومانیا و نماتد با والد مادری ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ ، پنج هیبرید تست کراس حاصل شد. هیبریدهای تست کراس دو سال درچهارمنطقه (کرج، مشهد، شیراز و میاندوآب) مقایسه محصولی شدند. همزمان در شرایط گلخانه و با کمک نشانگر مولکولی نیز مقاومت آنها به هر دو بیمارگر ویروس عامل بیماری ریزومانیا و نماتد سیستی بررسی شد. به استناد نتایج دو ساله و گلخانه، هیبریدهای (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭27‬ و (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭31‬ انتخاب و در یک آزمایش ‮‭12‬ رقمی با سایر هیبریدهای امیدبخش و ارقام شاهد در قالب آزمون تعیین ارزش زراعی در چهار منطقه و دو سال ارزیابی شدند. به استناد نتایج ارزیابی مقدماتی، هر پنج هیبرید جدید در شرایط آلوده به ریزومانیا ضمن برتری از سایر ارقام ایرانی(پارس و تربت) با ارقام شاهد خارجی در گروه برتر قرار گرفتند اما از نظر مقاومت به نماتد سیستی در شرایط گلخانه هیبرید (‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬‭)*SB‬‮‭27‬ از بقیه مقاومتر بود. نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی در سالهای ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ نشان داد که این هیبرید با عملکرد شکر سفید معادل ‮‭99/1‬ درصد شاهدهای خارجی آزمایش با آنها در یک گروه آماری قرار دارد و با کد ‭SBSI‬‮‭034‬ به عنوان یک رقم جدید قابل معرفی است. در آزمایشهای میدانی سال ‮‭1393‬ در حوزه کارخانه های قند خوی، قزوین، نیشابور، فریمان و تربت حیدریه عملکرد شکر ‭SBSI‬‮‭034‬ حدود 8 تا 9 تن در هکتار (معادل ‮‭94‬ تا ‮‭132‬ درصد میانگین ارقام شاهد خارجی) بود و در شرایط زارعین در حوزه کارخانه قند تربت حیدریه با عملکرد ریشه ‮‭61/9‬ تن در هکتار از سایر ارقام داخلی و خارجی برتر بود. هیبرید جدید ‭SBSI‬‮‭034‬ یک رقم دیپلویید منوژرم با مقاومت دوگانه به ریزومانیا و نماتد سیستی و مناسب کشت بهاره در مناطق مختلف کشور می باشد.