علی داد کرمی
عبدالحسین ضیائیان
افشار استخر
بهروز ابوالپور
محمدرضا ضیائیان
احمد دزفولی
صادق افضلی نیا
سعید غالبی

اثرات تنش رطوبتی بر میزان نیتروژن مصرفی ذرت در سیستم کشت کم خاک ورزی، طی دو سال، با اجرای یک سیستم آبیاری بارانی تک شاخه بررسی شد. بدین منظور با استفاده از طرح آماری اسپلیت بلوک، برهمکنش چهار سطح صفر، ،‮‭180 90‬ و ‮‭270‬ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره و چهار میزان آب ‭(I‬1، I2، I3، I4، به ترتیب معادل ،‮‭9600‬ ،‮‭7500 8550‬ و ‮‭6400‬ متر مکعب در هکتار) مطالعه شد. عملیات خاک ورزی در یک مرحله با دستگاه خاکصورز مرکب انجام و کاشت توسط خطی کار صورت گرفت. نتایج دو ساله نشان داد: بیشترین ارتفاع، قطر و محتویات رطوبتی گیاه ذرت علوفهصای از کاربرد مقادیر ‮‭8550‬ متر مکعب آب و ‮‭90‬ کیلوگرم کود نیتروژن خالص حاصل شد. بیشترین عملکرد ذرت علوفه ای از کاربرد ‮‭9600‬ متر مکعب آب و ‮‭180‬ کیلوگرم نیتروژن خالص ‮‭74000‬ کیلوگرم در هکتار به دست آمدکه نسبت به شاهد ‮‭23800‬ کیلوگرم عملکرد بیشتر داشت. بیشترین درصد کربن آلی خاک از کاربرد ‮‭8550‬ متر مکعب آب و ‮‭180‬ کیلوگرم کود نیتروژن خالص به دست آمد. به طور متوسط به ازا افزایش هر واحد آب ‮‭0/815‬ و به ازای افزایش هر واحد نیتروژن ‮‭0/287‬ واحد به عملکرد افزوده میصشود. در مقادیر کم آب آبیاری و نیتروژن عملکرد پایین بود و با افزایش آب آبیاری و بخصوص در سطح بالای آب آبیاری مقادیر کم نیتروژن باعث کاهش عملکرد ذرت علوفهصای شد. با محدودیت آب و یا تنش آب افزایش نیتروژن نه تنها نتوانست عملکرد را افزایش دهد بلکه باعث کاهش عملکرد نیز شد. با افزایش آب آبیاری و نیتروژن عملکرد افزایش یافت و برای ‮‭9500‬ متر مکعب آب در هکتار حداکثر عملکرد با حدود ‮‭180‬ کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد و بعد از آن افزایش نیتروژن عملکرد را بصورت مشخص کاهش داد. بهترین تیمار برای ارتفاع و محتویات رطوبتی ذرت‮‭8550‬ متر مکعب در هکتار آب آبیاری و ‮‭90‬ کیلوگرم نیتروژن و برای قطر ساقه ذرت و کربن آلی خاک ‮‭8550‬ متر مکعب در هکتار آب آبیاری و ‮‭180‬کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بود. با کاربرد مقادیر بیشتر نیتروژن غلظت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، و روی در اندامصهای هوایی ذرت افزایش داشت. بیشترین غلظت نیتروژن و پتاسیم از کاربرد ‮‭180‬ و برای فسفر و روی از ‮‭270‬ کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. عملکرد بیشتر موجب برداشت بیشتر عناصر غذایی از خاک شد. بیشترین مقادیر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی تجمع یافته در اندامصهای هوایی ذرت از کاربرد ‮‭9600‬ متر مکعب آب و ‮‭270‬ کیلوگرم نیتروژن خالص حاصل شد. گرچه بر اساس میزان آب قابل دسترس انتخاب بهترین میزان نیتروژن وجود دارد ولی صرف نظر از مسایل اقتصادی و محدودیتصها بهترین تیمار کاربرد ‮‭9500‬ مترمکعب آب و ‮‭180‬ کیلوگرم نیتروژن بود. واژه های کلیدی: تنش آب، ذرت علوفه ای، سیستم آبیاری بارانی تک شاخه، سامانه کشت کم خاک ورزی، نیتروژن