علی حلاجیان
محمود بهمنی
محمد علی یزدانی
ایوب یوسفی جوردهی
محمد پوردهقانی
محمود محسنی
مهتاب یارمحمدی
حسین پرندآور

ماهیان از جمله متنوع ترین و پرشمارترین گروه مهره داران هستند و از راهکارها و فرآیندهای تولید مثلی شگفت انگیزی برای حفظ جمعیتشان برخوردارند. مدت زمان رسیدگی جنسی در جنس ها و گونه های ماهیان با هم متفاوت بوده و رسیدن به اولین باروری بر حسب جنس و گونه از چندماه تا چندین سال طول می کشد. در بین ماهیان، خانواده تاسماهیان برخلاف ماهیان استخوانی، دیر به بلوغ جنسی رسیده و تشخیص جنسیت آن ها در سنین پایین از طریق معاینه ظاهری غیر ممکن است. بکارگیری روش های مختلفی جهت تشخیص جنسیت ماهیان خاویاری بعلت عدم امکان تشخیص جنسیت آنها در سنین پایین، ضروری بنظر می رسد. زیرا با این کار از بروز زیان های مالی برای پرورش دهندگان بابت هزینه دوره پرورش چندین ساله ماهیان نر به واسطه عدم تشخیص جنسیت جلوگیری به عمل می آید. لذا بسته به سن تاسماهیان، بکارگیری روش های مختلف از قبیل جراحی (بیوپسی)، لاپاراسکوپی، التراسونوگرافی و هورمونی جهت تشخیص جنسیت تاسماهیان الزامی است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته توسط محققین بر روی تاسماهیان نشان داده است که برای تعیین مراحل تکامل غدد جنسی در ماهیان خاویاری روش های آندوسکوپی بعلت کم تهاجمی بودن و با القا حداقل استرس به ماهی، یک روش کارآمد برای شناسایی جنس نر و ماده در سنین 3 سال به بالا می باشد، ولی برای سنین 2 تا 3 سال روش جراحی با تکیه بر انجام بیوپسی به منظور انجام بافت شناسی هرچند روشی تهاجمی است ولی مطمین ترین روش در شناسایی جنسیت بوده و سایر روشصها بیشتر برای ماهیانی که از لحاظ جنسیت در مرحله بالای رسیدگی جنسی قرار دارند مناسب می باشد. کلمات کلیدی: تاسماهیان، روش های تشخیص جنسیت، ماده، نر