عباس حسینی نژاد
ابوالقاسم قاسمی
اصغر معینی
همایون افشاری آزاد

شروع شتابزده طرح توسعه و اصلاح باغات زیتون در کشور و تمرکز تمامی مراکز تولید نهال زیتون در شمال کشور و عدم نظارت بر این روند از منظر گیاهپزشکی باعث جابجایی عوامل خسارتزای قرنطینه ای و غیر قرنطینه ای از این استانها در کشور گردد. در یک تحقیق انجام شده در کل کشور، از تعداد ‮‭1340‬ جدایه قارچ بیماریزای جدا سازی شده از ریشه و طوقه نهالها و درختان زیتون، ‮‭4/03‬ درصد را ‮‭5/54‬ ، ‭V. dahliae ‬درصد را ‮‭9/23‬ ، ‭F. solani ‬درصد را ‮‭9/14 , R. solani ‬درصد را ‮‭2/1 , M. phaseolina‬درصد 1 ،‭.Pythium sp ‬درصد را ‮‭4/0 , F. oxysporum ‬درصد را ‭Phytophthora sp. ‬تشکیل می داد (افشاری آزاد و همکاران، ‮‭1379‬). همچنین نتایج دو سال بررسی در استان گلستان نشان داد که مهمترین بیماریهای شایع در این استان، پژمردگی ورتیسلیومی با عامل ‭V. dahliae ‬و لکه چشم طاوسی با عامل ‭Cycloconium oleaginum ‬می باشد. آلودگی به این دو بیماری در باغات شرقی استان بمراتب کمتر از نواحی غربی و حومه گرگان می باشد. همچنین در بین ارقام زیتون اختلاف زیادی از نظر میزان آلودگی مشاهده شد. در رقم کروناکی آلودگی به پژمردگی ورتیسلیومی مشاهده نگردید. بیشترین میزان آلودگی به لکه چشم طاوسی در ارقام زرد، آمیگدالونیا، سویلانا و مانذالینا و کمترین آلودگی در ارقام کروناکی، بلیدی و والانولیا وجود داشت. در درختان زیتون این استان عارضه سرخشکیدگی نیز در اغلب باغات مشاهده می شود. در استان زنجان بیماری لکه چشم طاوسی و پوسیدگی ریشه و طوقه با عامل ‭Armillaria mellea ‬از بیماریهای رایج در درختان زیتون می باشد. در این استان نیز همانند استان گلستان عارضه سرخشکیدگی درختان زیتون شایع می باشد، اما آلودگی به پژمردگی ورتیسلیومی شدت و گسترش چندانی ندارد (افشاری آزاد و همکاران، ‮‭1379‬). نماتد مولد گره ریشه‭( Meloidogyne spp. ) ‬فراوان ترین و خسارتزاترین نماتد پارازیت گیاهی در باغات زیتون جهان گزارش گردیده است. در جنوب ایتالیا آلودگی باغات زیتون به این نماتد %2 و در سایر قسمتهای این کشور %1 گزارش گردیده است حال آنکه در بعضی از باغات جدیدالاحداث زیتون استان فارس این لودگی تا %‮‭50‬ مشاهده گردیده است. واژه نامه: زیتون، عوامل بیماریزا