معرفت مصطفوی راد
علی اکبر قنبری
اسماعیل بیضائی

به منظور ارزیابی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد برخی ارقام لوبیا، دو آزمایش مزرعه ای در سال های زراعی ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در منطقه تالش استان گیلان و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل پنج تاریخ کاشت ‮‭15‬ اردیبهشت (‮‭25 , (D‬1 اردیبهشت (4 ، ‭(D‬2 خرداد ‭(D‬3) و ‮‭14‬ خرداد (‮‭24 , (D‬4 خرداد ‭(D‬4) و پنج رقم لوبیا صدری‭(V‬1) ، گلی‭(V‬2) ، اختر‭(V‬3) ، پاک ‭(V‬4) و درسا ‭(V‬5) به همراه رقم محلی پاچصباقلا ‭(V‬6) به عنوان شاهد، به ترتیب در کرت های اصلی و کرتصهای فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که رقم پاک با ‮‭1895‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را در تاریخ کاشت اول (‮‭15‬ اردیبهشت) داشت، ولی تفاوت معنیصداری در مقایسه با رقم بومی پاچ باقلا وجود نداشت. در این آزمایش، بالاترین تعداد غلاف در بوته (‮‭11/12‬ عدد) تحت تاثیر تاریخ کاشت او ل در رقم پاک بدست آمد. به علاوه، بالاترین وزن ‮‭100‬ دانه (‮‭40/92‬ گرم)، بیشترین تعداد دانه در غلاف (‮‭3/68‬ عدد) و بالاترین شاخص برداشت (‮‭42/12‬ درصد) تحت اثر متقابل تاریخ کشت اول ا رقم پاچ باقلا مشاهده گردید. به طور کلی، نتایج نشان داد که محتوای پروتیین دانه لوبیا با تاخیر در تاریخ کاشت افزایش یافت. ولی واکنش ارقام لوبیا از نظر پروتیین دانه به تاخیر در تاریخ کاشت متفاوت بود. در این آزمایش، برخی صفات زراعی ارقام لوبیا نظیر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن ‮‭100‬ دانه و شاخص برداشت، از شاخص های مهم افزایش عملکرد دانه تحت شرایط اقلیمی گیلان بود. نتایج این تحقیق نشان داد که بین عملکرد دانه و محتوای پروتیین دانه در ارقام لوبیا رابطه معکوس وجود داشت و افزایش عملکرد دانه سبب کاهش میزان پروتیین دانه در ارقام لوبیا گردید. بر اساس نتایج این آزمایش، تاریخ کاشت ‮‭15‬ اردیبهشت و ارقام پاک و پاچصباقلا برای کشت لوبیا در منطقه قابل توصیه می باشند. واژه های کلیدی: ارقام لوبیا، پروتیین، تاریخ کاشت، صفات زراعی.