بهرام مجد نصیری
مهدی پوریای ولی

درحال حاضر کمتر از ‮‭18‬ درصد نیاز به روغن خوراکی از تولیدات داخلی تامین می شود. مطابق گزارش های ارایه شده سالیانه در حدود یک میلیارد دلار صرف واردات روغن های گیاهی می شود. به همین منظور و برای کاهش وابستگی به این محصول و تامین هر چه بیشتر روغن خوراکی در داخل کشور، سیاستگذاری وزارت جهاد کشاورزی قدم های بزرگی در جهت توسعه کمی و کیفی گیاه کلزا در نقاط مستعد کاشت این محصول برداشته است. کاشت زمستانه کلزا نیز نیازمند معرفی ارقام مناسب با شرایط جدید کشت می باشد. بدین ترتیب ضرورت داشت تا علاوه بر ارقام مرسوم نسبت به بررسی ارقام و لاین های جدید با خصوصیات رشدی مناسب خصوصا سرعت رشد اولیه بالا کاشت اقدام نمود. به همین منظور طی یک بررسی جامع تعدادی از ارقام و لاین های زمستانه در کشت پاییزه مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت لاین های جدید و پر محصول 6‭-WPN ‬و ‭HL‬‮‭2021‬ به همراه شاهد ‭Okapi ‬جهت آزمایش تحقیقی ترویجی انتخاب شدند.در جریان این مطالعه نیز این ارقام در مناسب ترین تاریخ کاشت و در شرایط زارعین در دو منطقه براآن و فریدون شهر و منطبق با شیوه کشت زارعین با یکدیگر مقایسه شدند. قطعه زمینی مربعی شکل به مساحت ‮‭1/5‬ هکتار در محدوده زمین های زراعی منطقه مورد نظر انتخاب شده و به سه قسمت تقسیم می گردد. در هر قطعه هر یک از ارقام ‭HL-‬،‮‭2021‬ ‭WPN-‬،6 ‭Okapi ‬در مساحت ‮‭5000‬ متر مربع در تاریخ ‮‭20‬ شهریور در منطقه فریدون شهر و 1 مهر ماه در منطقه براآن کشت می گردد. عملکرد دانه نیز پس از رسیدن به مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی با برداشت کل مزرعه و به تفکیک هر رقم بدست آمد. مقاسیه نتایج کلیه داده های بدست آمده نیز از طریق آزمون ‭t-student ‬آنالیز شد. نتایج نشان داد در منطقه فریدون شهر لاین های ‭HL‬‮‭2021‬ و 6‭-WPN ‬با متوسط ‮‭188/8‬ و ‮‭1985/7‬ کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه کمتر از شاهد اکاپی با متوسط ‮‭2258/6‬ کیلوگرم در هکتار بودند. در این ناحیه بدلیل سرمازدگی بوته ها در مرحله 4 برگی تراکم بوته پایین بوده و عملکرد لاین ها از پتانسیل تولید فاصله داشته است. در منطقه براآن بیشترین تولید دانه در واحد سطح متعلق به رقم اکاپی با عملکرد ‮‭2385/5‬ کیلوگرم در هکتار بود. لاین های ‭HL‬‮‭2021‬ و 6‭-WPN ‬با متوسط ‮‭2352/6‬ و ‮‭2299/2‬ کیلوگرم در هکتار در مقام بعد بودند.