اصغر حسینی نیا
بهزاد ادریسی
محمد محمد بنی جمالی
سعید مدرس نجف آبادی
محمد خانجانی
شهرام فرخی

سفید بالک گلخانه‭Trialeurodes vaporariorum (Westwood) ‬یکی از مهمترین آفات گلخانهصای دنیا و از جمله آفات مهم رز در ایران می باشد. در این تحقیق با استفاده از روغن ها دو روش آزمایشی برای ارزیابی کنترل سفید بالک، روی گل رز صورت گرفت. روش اول مقایسه تلفات روغن ها و حشره کش های رایج در کنترل این آفت روی رز در شرایط گلخانه ای در قالب بلوک های کامل تصادفی با ‮‭20‬ تیمار، 3 بلوک با 4 کرت آزمایشی انجام شد. تیمار ها شامل: روغن ولک ‮‭0/5‬ و 1 ‭ml/L ‬به تنهایی و مخلوط با ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬دلتامترین ؛ سوپر اویل ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬به تنهایی و مخلوط با ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬دلتامترین ؛ سیتووت ‮‭0/25‬ و ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬به تنهایی و مخلوط با ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬دلتامترین و روغن دانه چریش ‮‭0/25‬ و ‮‭0/5‬ و 1 ‭ml/L ‬به تنهایی و مخلوط با ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬دلتامترین ، دلتامترین با غلظت ‮‭0/5‬ ‭ml/L‬، بوپروفزین(آپلود) 1‭ml/L‬، پریدابن(سان مایت) ‮‭0/5‬ ‭ml/L‬، اسپرومسی فن(آوبرون) ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬و شاهد آب پاشی بودند. طبق نتایج مقایسه تیمارها، بهترین تیمار درکنترل سفید بالک بالغ و پوره ها مخلوط روغن دانه چریش 1 ‭ml/L ‬با ‮‭0/5‬ ‭ml/L ‬دلتامترین) به ترتیب با تلفات ‮‭91/72‬ و ‮‭90/79‬ درصد به ترتیب برای سفیدبالک بالغ و پیوپاریوم بود. در روش دوم زیست سنجی روغنصهای چریش، سیتووت و ولک روی مراحل ثابت (پوره های سن دوم تا چهارم) و مرحله حشره بالغ این آفت انجام گرفت. زیست سنجی دلتامترین روی حشره بالغ و بپروفزین روی پوره ها و نرخ سینرژیستی هر سه روغن روی دلتامترین و بپروفزین برآورد شد. در زیست سنجی از قفس شفاف پلاستیکی حاوی سه برگچه متصل به بوته و محتوی ‮‭30‬ پوره و یا ‮‭30‬ حشره بالغ استفاده شد. نتایج زیست سنجی نشان داد ‭Lc‬‮‭50‬ دلتامترین مخلوط با روغن های چریش، سیتووت و ولک برای حشره بالغ به ترتیب با ‮‭55‬/،‮‭290/51 417‬ و ‮‭639/07‬ پی.پی.ام. بود. نرخ سینرژیستی روغن های چریش، سیتووت و ولک روی دلتامترین در مرگ و میر حشرات بالغ به ترتیب‮‭62‬/،‮‭5/45 3‬ و ‮‭2/56‬ مقیاس گردید. بپروفزین در کنترل پوره ها بیشترین تشدید اثر در مخلوط با سیتووت و بعد از آن روغن های چریش و ولک به ترتیب با نرخ سینرژیستی‮‭4/86 7/24‬ و ‮‭3/55‬ داشت‭. Lc‬‮‭50‬ بپروفزین مخلوط با روغن های چریش، سیتووت و ولک برای پوره ها ‮‭26‬/،‮‭177/32 217‬ و ‮‭559/56‬ پی.پی.ام. بود؛ بنابراین برای کنترل سفیدبالک گلخانه مخلوط روغن های سیتووت، چریش یا ولک با دلتامترین برای کنترل شیمیایی بالغ و مخلوط روغن های چریش، سیتووت و ولک با بپروفزین برای کنترل شیمیای پوره ها توصیه می شود. واژگان کلیدی: رز، سفید بالک گلخانه،کنترل، روغن ها.