عباداله بانیانی
مرتضی عرب سلمانی
سعید محمدی
ابراهیم فراهانی

بمنظور بررسی اثر فواصل ردیف بسیار باریک به وسیله ردیف کار غلات و اهمیت آن در مقایسه با ردیف های ‮‭80‬ سانتی متری بر عملکرد، زود رسی و صفات کیفی ارقام پنبه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 8 تیمار به وسیله ایجاد 8 جامعه آماری با 4 رقم (ورامین، خرداد، دلتا پاین ‮‭50‬ و ‮‭557‬‭B) ‬و دو فاصله بین ردیف(‮‭80‬ا‮‭20‬ و ‮‭25‬ا‮‭10‬ سانتی متر) طی دو سال ‮‭1390‬ و ‮‭1391‬ در ورامین اجرا گردید. اندازه گیر صفات در کرتهای به ابعاد ‮‭10‬ متر عرض و ‮‭20‬ متر طول انجام شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع بوته، تعداد شاخه های رویشی و زایشی و طول آنها، عملکرد وش، زودرسی، تعداد غوزه در بوته و وزن غوزه که محاسبه شدند. نتایج نهایی نشان داد که فاصله بین ردیف کاشت ‮‭25‬ا‮‭10‬سانتی متر عملکرد کل وش را در مقایسه با فاصله ردیف های ‮‭80‬ا‮‭20‬ سانتی متری کاهش داد. نتایج دو ساله طرح نشان داد که تغییر فاصله ردیف بر عملکرد وش و سایر فاکتورهای اندازه گیری شده اثر معنی دار در سطح احتمال 5 درصد داشت و بهترین عملکرد از فاصله ردیف ‮‭80‬ا‮‭20‬ سانتی متری به دست آمد و تیمار ‮‭25‬ا‮‭10‬سانتی متری حداقل مقدار عملکرد را تولید نمود. تعداد غوزه در بوته در تیمارهای با فواصل فارویی بیشتر، افزایش یافت. در بین ارقام، رقم ‮‭557‬‭B ‬و رقم ورامین از لحاظ تولید بالاترین عملکرد را داشتند. واژه های کلیدی: رقم، فاصله ردیف، پنبه ، تراکم بوته، عملکرد وش، زودرسی