بررسی وضعیت تولید محصول سالم (برخی عناصر مغذی و آلاینده ها) در سبزیجات برگی استان خوزستان مطالعه موردی: کاهو

مدیریت نامناسب مصرف کودهای شیمیایی، کارخانجات و مواد مادری خاک باعث افزایش آلودگی و کمبود در محصولات کشاورزی به ویژه سبزیجات وکاهو شده است. به منظور بررسی میزان نیترات ، عناصر سنگین و کم مصرف در اراضی مزارع کاهوی استان خوزستان شامل مناطق دزفول، شوش و حمیدیه نمونهصبرداری از خاک و گیاه به صورت تصادفی تهیه شد. در نمونهصهای خاک ( عمق ‮‭0-30‬ سانتی متری) ویژگیصهای. بافت خاک، ‭EC‬، ‭pH ‬و مقدار نیتروژن کل ، پتاسیم و فسفر قابل جذب، عناصر سنگین( کادمیوم، سرب و نیکل) و عناصر کم مصرف (آهن، روی، منگنز و مس) قابل جذب در خاک تعیین گردید. همچنین در نمونه های گیاهی میزان نیترات و عناصر سنگین وعناصر کم مصرف اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان داد، میزان نیترات در خاک های مورد مطالعه میانگین ‮‭61/7‬ میلی گرم بر کیلوگرم و غلظت نیترات در گیاه( میانگین ‮‭2010/2‬ میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک بود. با توجه به وجود درصد رطوبت و وزن تر کاهو، میزان نیترات در وزن تر در بیشتر موارد کمتر از حد مجاز استاندارد می باشد. میانگین غلظت نیکل، سرب و کادمیم در نمونه های گیاهی به ترتیب‮‭99‬/،‮‭0/183 5‬ و ‮‭0/122‬ میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک است که با توجه به وزن تر کاهو، میزان عناصر سنگین در وزن تر در بیشتر موارد کمتر از حد مجاز استاندارد اندازه گیری شد. همچنین میانگین غلظت عناصر آهن، روی، منگنز و مس در نمونه های کاهو به ترتیب 4//،‮‭4 744‬/ ،‮‭81/4 38‬ و ‮‭23/4‬ میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک اندازه گیری شد. مقایسه میانگین نتایج نشان داد، بین میانگین نیترات خاک و عناصر عناصر کم مصرف درخاک مناطق مختلف و غلظت آهن در گیاه از نظر آماری اختلاف معنی دار وجود داشت (‮‭0/05‬‭p<). ‬بیشترین میانگین نیترات خاک در نمونه های منطقه دزفول به میزان ‮‭85/2‬ و کمترین میزان غلظت نیترات در منطقه شوش به میزان ‮‭23‬ میلی گرم بر کیلوگرم بود.در نمونه های کاهو بیشترین میانگین آهن در شوش به میزان ‮‭1127/2‬ و کمترین میزان غلظت این عنصر در حمیدیه به میزان ‮‭519/5‬ میلی گرم بر کیلوگرم، بیشترین میانگین روی در نمونهصهای منطقه حمیدیه به میزان ‮‭40/1‬ و کمترین میزان غلظت آن در منطقه شوش به میزان ‮‭35/1‬ میلی گرم بر کیلوگرم، بیشترین میانگین منگنز در منطقه شوش به میزان ‮‭91/80‬ و کمترین در حمیدیه به میزان ‮‭47/60‬ میلی گرم بر کیلوگرم و بیشترین میانگین غلظت مس در نمونه های منطقه دزفول به میزان ‮‭53/60‬ و کمترین میزان غلظت آن در منطقه حمیدیه به میزان ‮‭13/60‬ میلی گرم بر کیلوگرم تعیین شد. کلید واژه: نیترات- عناصر سنگین-عناصر غذایی- گیاه- خاک