حسین صباغ پور
شهزاد همایی نژاد

تنش خشکی به عنوان یکی از مهمترین تنش های غیر زنده، در بسیاری از قسمت های دنیا رایج بوده و بیشترین سهم کاهش عملکرد محصول را به خود اختصاص می دهد. غالبا کشاورزان نخود را در مناطق سرد در بهار کشت می کنند و ‮‭97‬ درصد سطح زیر کشت گیاه نخود در ایران در شرایط دیم می باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی و دستیابی به رقم مناسب کشت بهاره با حضور‮‭15‬ لاین تیپ کابلی، رقم اصلاح شده ثمین و رقم محلی همدان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار تحت شرایط دیم به صورت کشت بهاره در ایستگاه تحقیقات اکباتان همدان در سال زراعی‮‭92-93‬اجرا گردید. هر لاین در چهار خط چهار متری با فاصله خطوط ‮‭30‬ سانتیمتر در فصل بهار کشت شد.عملیات تهیه زمین شامل شخم و سوییب بوده و درطول دوران رشد و نموعلاوه بر مراقبت های معمول زراعی مانند وجین علف های هرز در دو نوبت از صفات مورد نظر مانند درصد سبز شدن، تعداد روز تا ‮‭50‬ در صد گلدهی،تعداد روز تا ‮‭50‬ درصد غلاف دهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه های اولیه در بوته، تعداد شاخه های ثانویه در بوته، وزن صد دانه و ارتفاع بوته یادداشت برداری شد. پس از برداشت محصول، محاسبات آماری روی وزن دانه هر کرت به روش تجزیه واریانس ساده انجام و میانگین ها به روش ‭LSD ‬مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ های نخود از نظر عملکرد اختلاف معنی دار نداشتند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که لاین های ‮‭10309‬ ‭ICCV ‬‮‭10313‬، ‭ICCV ‬‮‭10315‬،‭ICCV‬و‮‭10307‬ ‭ICCV‬به ترتیب،‮‭24 42‬ ، ‮‭17‬ و ‮‭11‬ درصد عملکرد بالاتری نسبت به شاهد ثمین تولید کردند همچنین این لاین ها نیز دانه درشت تر از شاهد ثمین بودند. کلمات کلیدی: تحمل به خشکی، کشت بهاره، عملکرد دانه ، نخود ‭(Cicer arietinum L.)