شناسایی و پراکنش گونه های ‭Phytophthora ‬عامل بیماری گموز پسته و تعیین درصد آلودگی آن در مناطق پسته کاری استان سمنان

استان سمنان به عنوان پنجمین استان تولید کننده پسته در کشور می باشد. بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه یا گموز درختان پسته یکی از بیماریهای مهم و شایع در مناطق پسته کاری کشور و به خصوص استان سمنان میصباشد. با توجه به اهمیت موضوع، پراکنش گونه های ‭Phytophthora ‬عامل بیماری گموز پسته و درصد آلودگی و گونه غالب در مناطق پسته کاری استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در فصول بهار، تابستان و پاییز سالهای ‮‭89‬ تا ،‮‭91‬ تعدادی از باغ های پسته استان سمنان مورد بازدید قرار گرفت. در طی این بازدیدها، قسمتهایی از بافت آلوده طوقه و ریشه درختان بیمار و خاک اطراف آنها (ریشه ها) جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال یافت. در آزمایشگاه عملیات جداسازی قارچ با استفاده از محیط کشت انتخابی ‭CMA-PARPH ‬و روش طعمه گذاری انجام شد. جدایه های بدست آمده به طریق نوک ریسه خالص و از نظر مرفولوژی اندامهای جنسی و غیر جنسی و حرارتهای مهم رشد و سایر خصوصیات جهت تشخیص گونه و آزمایش بیماریزایی از طریق مایه زنی ریشه و طوقه تحت بررسی قرار گرفت. به منظور برآورد درصد آلودگی باغ ها به بیماری، در مناطق مورد بازدید، 5 باغ بطور تصادفی انتخاب و در هر باغ تعداد درختان بیمار شمارش و درصد آلودگی تعیین شد. با توجه به نتایج آزمایشات انجام شده، گونه های ‭Phytophthora citrophthora ‬و‭Phytophthora drechsleri ‬به عنوان عوامل بیماری گموز در منطقه شناسایی گردید،که ‮‭80‬ درصد جدایه ها متعلق به گونه ‭P. citrophthora ‬و ‮‭20‬ درصد متعلق به گونه ‭P. drechsleri ‬بود و بدین ترتیب گونه ‭P. citrophthora ‬به عنوان گونه غالب شناسایی گردید. نتایج کلی حاصل از انجام این تحقیق، در طی سال های انجام پروژه نشان داد که میانگین درصد آلودگی باغ های پسته به بیماری گموز، ‮‭2/3‬ % می باشد. با بازدیدهای مکرر از باغ های پسته استان در فصول بهار، تابستان و پاییز، با مشاهده علایم بیماری و جداسازی قارچ از خاک و یا نسوج درختان بیمار، پراکندگی بیماری در مناطق مختلف دامنکوه، امیراباد و فرات در شهرستان دامغان محرز گردید. واژه های کلیدی: استان سمنان، بیماری گموز، پسته، ‭Phytophthora